Prezydent Duda zawetował obniżkę składki dla przedsiębiorców. Służba zdrowia uratowana?
Prezydent Andrzej Duda podjął decyzję o zawetowaniu ustawy obniżającej składkę zdrowotną dla przedsiębiorców, która miała wejść w życie od 2026 roku. Informację potwierdziła szefowa Kancelarii Prezydenta Małgorzata Paprocka, jak podała Polska Agencja Prasowa (PAP). Decyzja prezydenta, ogłoszona w przeddzień wyborów prezydenckich, wywołała szeroką dyskusję wśród polityków, przedsiębiorców i środowisk medycznych.
Zobacz też: Apel do Andrzeja Dudy: „Prezydencie, nie dopuść do pogłębienia zapaści systemu zdrowia”
Kontrowersyjna ustawa
Ustawa, uchwalona przez Sejm 4 kwietnia 2025 roku i poparta przez Senat 24 kwietnia bez poprawek, zakładała obniżenie składki zdrowotnej dla ok. 2,5 mln przedsiębiorców. Nowe przepisy wprowadzały dwuelementową podstawę wymiaru składki (zryczałtowaną i procentową) oraz zmniejszały minimalną podstawę składki do 75% minimalnego wynagrodzenia. Zmiany miały kosztować budżet Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) od 4,6 do 6 mld zł rocznie, co budziło obawy o stabilność finansowania ochrony zdrowia.
Premier Donald Tusk i Koalicja Obywatelska promowali ustawę jako spełnienie obietnicy wyborczej, argumentując, że obniżka ulży przedsiębiorcom, szczególnie małym firmom. Minister finansów Andrzej Domański zapewniał, że ubytki w kasie NFZ zostaną zrekompensowane z budżetu państwa, choć nie przedstawił konkretnych źródeł finansowania.
Weto prezydenta: Argumenty i konsultacje
Prezydent Duda od początku wyrażał sceptycyzm wobec ustawy. Podczas konwencji wyborczej Karola Nawrockiego w Łodzi 27 kwietnia powiedział:
Zastanawiam się, czy budowanie pomyślności gospodarczej Polski będzie polegało na tym, że najbogatsi będą płacili mniejsze składki na ochronę zdrowia i ta ochrona będzie ograniczana, chociaż płacili będą na nią ci najubożsi?
Wskazywał, że obniżka może pogłębić nierówności społeczne i osłabić system ochrony zdrowia.
Przed podjęciem decyzji prezydent przeprowadził konsultacje z Radą Dialogu Społecznego (RDS) 5 maja 2025 roku w Pałacu Prezydenckim. Przewodniczący RDS Piotr Duda, reprezentujący NSZZ „Solidarność”, krytykował ustawę za brak konsultacji społecznych:
Nie sądziłem, że kolejna fundamentalna sprawa, jaką jest składka zdrowotna, znów nie zostanie skonsultowana z Radą Dialogu Społecznego
Podkreślił, że obecny system obciąża głównie pracowników etatowych, a obniżka dla przedsiębiorców nie obejmuje innych grup, takich jak emeryci czy zatrudnieni na umowach o pracę:
Pracownicy na etacie nie będą utrzymywać całego systemu zabezpieczenia społecznego i zdrowotnego
O weto apelowały również Lewica, Porozumienie Rezydentów OZZL oraz Naczelna Izba Lekarska, argumentując, że obniżenie składki pogorszy sytuację pacjentów i wydłuży kolejki do specjalistów. Magdalena Biejat, kandydatka Lewicy na prezydenta, po spotkaniu z Dudą 14 kwietnia relacjonowała, że prezydent uznał ustawę za „nie do zaakceptowania” w obecnym kształcie.
Reakcje i konsekwencje
Decyzja o wecie spotkała się z mieszanymi reakcjami. Jarosław Kaczyński, lider PiS, już 28 kwietnia wyrażał nadzieję na weto, nazywając ustawę „zupełnym absurdem” i krytykując jej degresywny charakter. Decyzję Andrzeja Dudy pochwalił także kandydat na prezydenta popierany przez PiS Karol Nawrocki.
Z kolei przedstawiciele Koalicji Obywatelskiej wyrazili rozczarowanie. Premier Tusk zapowiedział, że w przypadku weta rząd wróci do tematu po wyborach prezydenckich:
Jeśli prezydent Andrzej Duda zawetuje zmiany w składce zdrowotnej, to jako premier podejmę kroki, by wrócić do tego tematu po wyborach
Weto prezydenta, zgodnie z Konstytucją RP (art. 122 ust. 5), oznacza przekazanie ustawy do ponownego rozpatrzenia przez Sejm, który może odrzucić weto większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy posłów. Biorąc pod uwagę obecny skład Sejmu, odrzucenie weta może być trudne dla koalicji rządzącej.
To dobra wiadomość dla służby zdrowia. Naczelna Izba Lekarska ostrzegała wcześniej, że zmiana prawa może znacząco wpłynąć na jakość i dostępność usług medycznych w Polsce. Koszt tej zmiany dla budżetu państwa wyniesie ok. 4,6 mld zł, a dla Narodowego Funduszu Zdrowia – aż 6 mld zł.
