Z najnowszego badania przeprowadzonego wśród przedsiębiorców i księgowych przez SW Research na zlecenie fillup k24 wyłania się nieoczywisty obraz zawodu księgowego: to profesja dynamiczna, prestiżowa, przyszłościowa, nie do zastąpienia przez AI, a mimo to blisko co 4. przedsiębiorca ma do niego chłodny stosunek. Sami księgowi lubią swój zawód za możliwość rozwoju, pensje, różnorodność, intensywnie się dokształcają (prawie 60 proc. robi to przynajmniej raz na kwartał), a jednak 20 proc. z nich nie jest w stanie określić zalet płynących ze swojej pracy. Poznajcie najciekawsze wnioski z raportu fillup k24 „Księgowi jako kluczowi doradcy klienta? Rola, wyzwania i rozwój zawodu okiem księgowych i przedsiębiorców”.

Kreatywny księgowy zawsze wygra z AI

Jedynie 5 proc. wszystkich osób biorących udział w badaniu fill-up k24 skłania się ku apokaliptycznej wizji, w której sztuczna inteligencja całkowicie wypiera ludzkiego eksperta. 97 proc. księgowych i 92 proc. przedsiębiorców potrafi wskazać obszary, w których księgowego nie zastąpi żaden algorytm. Na prowadzenie wysuwają się trzy:

• budowanie relacji z klientem – obszar księgowości zarezerwowany dla człowieka wg 50 proc. badanych (60 proc. księgowych i 41 proc. przedsiębiorców)
• kreatywność w rozwiązywaniu problemów – obszar księgowości zarezerwowany dla człowieka wg 39 proc. badanych (47 proc. księgowych, 31 proc. przedsiębiorców)
• negocjacje – obszar księgowości zarezerwowany dla człowieka wg 31 proc. badanych (34 proc. księgowych, 29 proc. przedsiębiorców).

Nie bójmy się używać określenia „kreatywny” w odniesieniu do księgowych. Pejoratywny wydźwięk tego określenia jest „zasługą” niefachowych mediów, które szukają taniej sensacji, nie rozumiejąc, na czym polega praca księgowych. Bardzo podoba mi się odpowiedź „kreatywność w rozwiązywaniu problemów”, ponieważ to sformułowanie w dużym stopniu określa specyfikę naszej pracy. Księgowi mają w swoim DNA wpisany „gen stałego rozwoju” związany z koniecznością stałego dostosowywania się do zmieniającej się rzeczywistości. Ten gen wiąże się również z dużą otwartością na technologię, szczególnie wówczas, gdy może ona usprawnić naszą pracę. W możliwość zastąpienia księgowych przez technologię mogą uwierzyć tylko osoby nierozumiejące biznesu, postrzegające księgowych stereotypowo. Technologia silnie wpływa na zawód księgowego, ale zdecydowanie go rozwija, a nie zwija 

– komentuje w raporcie prof. dr hab. Stanisław Hońko, prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.

To zdanie podzielają badani księgowi. Nowoczesne technologie to dla nich duże wsparcie – ponad 61 proc. z nich uważa, że największymi atutami automatyzacji pracy są oszczędność czasu (35 proc.) i zwiększenie efektywności (27 proc.). Z kolei z punktu widzenia przedsiębiorców na pierwsze miejsce wysuwa się redukcja błędów (40 proc. wskazań w grupie przedsiębiorców vs 21 proc. w grupie księgowych). Istotniejszego – niż dla ksiegowych – znaczenia nabiera również lepsza analiza danych (zdanie 28 proc. przedsiębiorców vs 12 proc. księgowych). Obie strony do najważniejszych zalet nowoczesnych technologii zaliczają te same czynniki, choć w różnym natężeniu: oszczędność czasu, zwiększenie efektywności, redukcję błędów.

Więcej niż księgowy: doradca

Biura rachunkowe obecnie można nazwać centrami dowodzenia po obszarach związanych z prowadzeniem biznesu. Oferują one pomoc już na etapie pomysłu na biznes, a następnie towarzyszą podczas jego prowadzenia, informują o nadchodzących zmianach, konsultują różne pomysły biznesowe, są zawsze o krok przed rewolucjami podatkowymi i z reguły przyjmują na siebie pierwsze testy związane z tymi zmianami 

– zwraca uwagę w raporcie Beata Boruszkowska, prezes Krajowej Izby Biur Rachunkowych.

Księgowy staje się dzisiaj aktywnym graczem w biznesowym życiu firmy – nawigatorem po skomplikowanym systemie podatkowym i tłumaczem liczb, pojęć czy ekonomicznych kontekstów. Niemal w 70 proc. przypadków księgowi dzielą się z przedsiębiorcami wartościową wiedzą przynajmniej raz na kwartał, a co 4. przedsiębiorca może liczyć na cenne porady od swojego księgowego nawet raz w miesiącu.

Dla prawie 40 proc. przedsiębiorców księgowi: są gwarantem rzetelności i dokładności w firmie, są ważni, potrzebni, pełnią funkcję doradców finansowych czy podatkowych. Oprócz tego przedsiębiorcy doceniają swoich księgowych przede wszystkim za to, że:

• posiadają szeroką wiedzę i kompetencje (31 proc.),
• łączą umiejętności miękkie z twardą wiedzą branżową (29 proc.),
• zapewniają profesjonalne wsparcie niezbędne w zarządzaniu firmą (27 proc.).

Ciemna strona medalu – ambiwalentny stosunek do zawodu

Za co polscy księgowi najbardziej cenią swój zawód? W pierwszej kolejności za: możliwość rozwoju (14 proc. wskazań), wynagrodzenie (11 proc.), poczucie stałości zatrudnienia (9 proc.), okazję do działania analitycznego (9 proc.) oraz działania różnorodnego/kreatywnego (6 proc.). Jednocześnie 5 proc. swojej pracy nie ceni, a 20 proc. nie jest w stanie określić płynących z niej zalet. Przytłoczenie szybko zmieniającymi się przepisami? Być może, bo wg badania stąpanie po grząskim, prawniczym gruncie to wyzwanie dla prawie 60 proc. księgowych.

Ale chłodny stosunek do pracy może też korelować z mało przychylną postawą części przedsiębiorców: aż 24 proc. z nich nie podziela pozytywnych opinii na temat księgowych. Widzi w nich: jedynie koszt; osobę, która ogranicza swobodę w zarządzaniu finansami; kogoś, kto nie rozumie biznesu i hamuje innowacje.

Księgowość w firmach może odgrywać strategiczną rolę – dostarczać analizy, optymalizować procesy finansowe oraz doradzać w kwestiach związanych z rentownością i zarządzaniem ryzykiem. Brak świadomości tych aspektów może prowadzić do redukcji roli księgowego do „kosztu” lub „technicznego specjalisty”– szczególnie w małych firmach, w których księgowość stanowi stały wydatek nieprzynoszący bezpośrednich przychodów. Warto też zauważyć, że księgowi często są silnie skoncentrowani na kontroli kosztów i stabilności finansowej firmy, w mniejszym stopniu skupiając się na wspieraniu innowacyjnych działań. Gdy księgowi odradzają podejmowanie ryzykownych inwestycji, może to być odbierane jako działanie ograniczające rozwój i swobodę decyzyjną przedsiębiorcy. Kolejnym aspektem wpływającym na nieprzychylną ocenę księgowych przez ich pracodawców jest brak odpowiedniej komunikacji na linii przedsiębiorca–księgowy

– tłumaczy w raporcie Artur Kaczmarek, dyrektor ds. komunikacji w e-file.

MD