W ciągu dwóch dekad liczba cudzoziemców w Niemczech wzrosła o blisko 9 mln

Od 2005 roku Niemcy przeżywają bezprecedensową transformację demograficzną. Jak wynika z danych Federalnego Urzędu Statystycznego, w ciągu niespełna dwóch dekad liczba cudzoziemców w kraju wzrosła o 8,7 miliona, podczas gdy populacja Niemców zmalała o ponad milion. Migracja i demografia stają się kluczowymi tematami debaty o przyszłości Niemiec, które zmagają się z odpływem wykwalifikowanych kadr i starzeniem społeczeństwa. Czy kraj sprosta tym wyzwaniom?

Odwrócony trend migracyjny

Jeszcze w latach 1968–2005 więcej Niemców wracało do kraju, niż go opuszczało. Sytuacja uległa zmianie po 2005 roku, kiedy wanderungssaldo (saldo migracyjne) stało się ujemne. W latach 2005–2024 Niemcy straciły netto 1,03 miliona swoich obywateli. W tym czasie 4,3 miliona Niemców wyemigrowało, a tylko 3,3 miliona powróciło. W 2024 roku 81 tysięcy Niemców więcej wyjechało, niż wróciło, co pokazuje trwałość tego trendu.

Najpopularniejsze kierunki emigracji to Szwajcaria (20 695 osób), Austria (13 308), USA (9 307), Hiszpania (8 869) i Francja (5 543). Co alarmujące, wyjeżdżający to głównie osoby w wieku 25–40 lat, często dobrze wykształcone.

Niemcy tracą swoich pilnie potrzebnych fachowców

– alarmują statystycy, wskazując na potencjalne konsekwencje dla gospodarki.

Skąd przybywają cudzoziemcy?

W tym samym okresie, od 2005 do 2024 roku, do Niemiec napłynęło 23,5 miliona cudzoziemców, z czego 14,8 miliona wyemigrowało, dając netto wzrost o 8,7 miliona. W 2024 roku największy napływ odnotowano z Ukrainy (221 260 osób), Rumunii (172 799), Turcji (83 188), Polski (82 082) i Syrii (76 056). Uwzględniając saldo migracyjne, liderami były Ukraina (121 034), Syria (75 136) i Indie (41 300).

Od czasu kryzysu migracyjnego w 2015 roku populacja cudzoziemców rośnie w tempie niespotykanym wcześniej

– podaje Federalny Urząd Statystyczny.

W 2024 roku liczba cudzoziemców wzrosła o 283 tysiące, osiągając 12,4 miliona, co stanowi 14,8% populacji Niemiec.

Starzenie się społeczeństwa a młodzi imigranci

Niemcy stają się coraz starszym społeczeństwem. W 2024 roku liczba osób w wieku 60–79 lat wzrosła o 416 tysięcy, głównie z powodu wejścia w ten wiek silnego rocznika 1964. Obecnie 30,5% populacji ma ponad 60 lat. Z kolei imigracja przyciąga głównie młodych ludzi, co zmienia strukturę demograficzną kraju.

Co siódma osoba w Niemczech nie ma niemieckiego paszportu

– podkreślają statystycy.

Równolegle trwa proces naturalizacji. W 2024 roku obywatelstwo niemieckie otrzymało 300 tysięcy osób, a od 2005 roku – 2,3 miliona. Dynamika napływu wciąż przewyższa więc tempo naturalizacji.

Saldo migracyjne

Saldo migracyjne, to różnica między liczbą osób, które przyjechały do kraju, a tymi, które go opuściły w danym okresie. W przypadku Niemiec ujemne saldo migracyjne Niemców (więcej wyjazdów niż powrotów) w połączeniu z dodatnim saldem cudzoziemców (więcej przyjazdów niż wyjazdów) prowadzi do głębokich zmian demograficznych.

Ujemne saldo wśród Niemców oznacza utratę wykwalifikowanych kadr, co może osłabić gospodarkę, szczególnie w kontekście starzejącego się społeczeństwa. Z kolei dodatnie saldo cudzoziemców zwiększa różnorodność, ale stawia wyzwania związane z integracją i obciążeniem systemu socjalnego.

Saldo migracyjne jest kluczowym wskaźnikiem dla polityków i ekonomistów, ponieważ wpływa na rynek pracy, system emerytalny i strukturę społeczną. W Niemczech, gdzie niedobory siły roboczej są coraz bardziej odczuwalne, odpływ młodych, wykształconych obywateli budzi szczególne obawy.

Jakie będą Niemcy przyszłości?

Rosnący udział cudzoziemców w populacji Niemiec – z 14,8% w 2024 roku i tendencją wzrostową – zmienia oblicze kraju. Z jednej strony imigracja dostarcza młodych pracowników, którzy mogą wspierać starzejącą się gospodarkę. Z drugiej strony utrata wykwalifikowanych Niemców, szczególnie w wieku produkcyjnym, stanowi zagrożenie dla konkurencyjności kraju.

Integracja nowych mieszkańców, zapewnienie odpowiedniego poziomu edukacji i kwalifikacji oraz przeciwdziałanie starzeniu się społeczeństwa to kluczowe wyzwania.

Jeśli trend się utrzyma, Niemcy mogą stać się krajem coraz bardziej zależnym od imigrantów

– ostrzegają eksperci.