UE woli kontrolować niż zachęcać do ESG. Czy możliwa jest zmiana podejścia?

Europa stoi przed szansą przekształcenia ESG (Environmental, Social, Governance) z obciążenia administracyjnego w motor napędowy innowacji i konkurencyjności. Przedstawiciele organizacji Business for Good, think tanku promującego zrównoważony rozwój, apelują o zmianę podejścia unijnych instytucji. Zamiast skupiać się na kontrolach i sprawozdawczości, Europa powinna postawić na możliwości biznesowe płynące z ESG. Czy nowe podejście, wspierane przez deregulacje i technologie, pozwoli kontynentowi dogonić globalnych liderów?

Od kontroli do możliwości biznesowych

Marga Hoek, założycielka i prezeska Business for Good, w rozmowie z agencją Newseria podkreśla, że obecne podejście UE do ESG koncentruje się na nadzorze, a nie na rozwoju.

Europa mogłaby traktować cele zrównoważonego rozwoju i nowe rynki wzrostu w znacznie większym stopniu jako możliwości biznesowe, a nie zobowiązania. Z perspektywy władz europejskich nacisk położony jest w dużej mierze na kontrolę, czy wszystkie działania przebiegają prawidłowo, czy są składane wymagane sprawozdania, a w przypadku niedopełnienia tych zobowiązań przewidziane są kary

– mówi ekspertka.

Hoek zwraca uwagę, że firmy, które chcą wyprzedzać konkurencję, potrzebują bodźców do rozwoju, a nie dodatkowych obowiązków biurokratycznych. Obecny system, skupiony na „zapleczu”, ogranicza potencjał innowacji. Aby to zmienić, konieczne są deregulacje, które pozwolą przedsiębiorstwom, szczególnie z sektora MŚP, skoncentrować się na wzroście.

Deregulacje jako klucz do sukcesu

Komisja Europejska zdaje się wsłuchiwać w głosy ekspertów. W lutym 2025 roku przyjęto pakiet uproszczeń dotyczących ESG, który zakłada redukcję obciążeń administracyjnych o 25 proc. dla wszystkich firm i aż o 35 proc. dla MŚP. Zmiany w dyrektywach CSRD (o sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju) oraz CSDDD (o należytej staranności przedsiębiorstw) ograniczają obowiązki raportowania głównie do dużych podmiotów, zatrudniających ponad 1000 pracowników i spełniających określone progi finansowe.

KE szacuje, że nowe regulacje zmniejszą liczbę raportujących firm o około 80 proc., co może przynieść oszczędności rzędu 6,3 mld euro rocznie i uwolnić 50 mld euro na inwestycje.

Potrzebne jest złagodzenie wszelkiego rodzaju regulacji i obowiązków sprawozdawczych, ponieważ chcemy, aby firmy poświęcały czas na rozwój, a nie na przestrzeganie zgodności z różnego rodzaju zasadami

– tłumaczy Marga Hoek.

Wspólny rynek i dostęp do kapitału

Ekspertka Business for Good wskazuje, że kluczem do przyspieszenia wdrażania ESG w MŚP jest lepszy dostęp do kapitału.

Podmioty w Europie w dużo większym stopniu potrzebują dostępu do kapitału w porównaniu do USA. W USA dużo łatwiej uzyskać kapitał na zwiększenie skali działalności firmy, a w Europie skupiamy się na dużych i bardzo małych podmiotach, ale przestrzeń pomiędzy, jeśli chodzi o komercjalizację i zwiększanie skali, jest słabo zagospodarowana

– mówi Hoek.

Drugim filarem zmian powinno być ujednolicenie przepisów w ramach wspólnego rynku europejskiego. Obecnie różne kraje stosują odmienne mechanizmy, co utrudnia firmom działanie na szerszą skalę. Harmonizacja regulacji mogłaby stworzyć bardziej przewidywalne środowisko dla biznesu, wspierając zrównoważony rozwój.

Technologie i współpraca w Polsce

Polska, jako jeden z liderów transformacji gospodarczej w Europie, ma szansę stać się pionierem w zrównoważonym biznesie. Marga Hoek wskazuje na technologie jako kluczowy czynnik przyspieszający realizację celów ESG.

Jest wiele takich czynników – jednym z nich jest technologia: AI, duże zbiory danych, blockchain, uczenie maszynowe. Wszystkie te technologie mogą przyspieszyć realizację celów ESG dzięki obniżeniu kosztów i uzyskaniu dostępu do nowych rynków

– podkreśla ekspertka.

Równie ważna jest współpraca między biznesem, uczelniami i sektorem publicznym. W Polsce transfer wiedzy z nauki do biznesu oraz wykorzystanie zamówień publicznych do wspierania zrównoważonych praktyk wymagają poprawy. Wydarzenia takie jak Sustainable Economy Summit, które odbyło się 27–28 maja 2025 roku w Warszawie, pokazują, że Polska coraz śmielej angażuje się w dyskusję o ESG. Summit przyciągnął ekspertów, przedsiębiorców i przedstawicieli administracji, omawiając m.in. zarządzanie łańcuchem dostaw, redukcję emisji CO2 i transformację energetyczną.

Co to jest ESG i dlaczego jest ważne?

ESG to skrót od Environmental (środowisko), Social (społeczeństwo) i Governance (zarządzanie). Obejmuje praktyki biznesowe, które uwzględniają wpływ firmy na środowisko, relacje z pracownikami, dostawcami i lokalnymi społecznościami oraz przejrzystość zarządzania. ESG jest istotne, ponieważ pomaga firmom minimalizować ryzyko, zwiększać efektywność i przyciągać inwestorów, którzy coraz częściej stawiają na zrównoważony rozwój. W Europie ESG staje się standardem, a dzięki deregulacjom małe i średnie firmy mogą łatwiej wdrożyć te praktyki, zyskując przewagę konkurencyjną.

Zmiany proponowane przez KE i apele ekspertów takich jak Marga Hoek wskazują, że Europa zmierza w kierunku bardziej pragmatycznego podejścia do ESG. Redukcja biurokracji, lepsze finansowanie i technologie mogą sprawić, że zrównoważony rozwój stanie się nie tylko obowiązkiem, ale i szansą na globalną konkurencyjność. Polska, z rosnącym zaangażowaniem w ESG, ma szansę odegrać kluczową rolę w tej transformacji, pod warunkiem że przyspieszy współpracę międzysektorową i inwestycje w innowacje.