W ciągu 30 lat KOWR przekazał nieodpłatnie uprawnionym podmiotom łącznie ok. 700 tys. ha gruntów Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wśród beneficjentów tej formy rozdysponowania nieruchomości są przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego. Mogą one ubiegać się o nieodpłatne przekazanie gruntów przez KOWR na realizację zadań własnych. Dotychczas przekazano im ponad 60 tys. ha.

Nieodpłatne przekazanie gruntów może nastąpić na wniosek np. jednostki samorządowej, skierowany do właściwego oddziału terenowego KOWR. Na otrzymanych gruntach samorządy muszą realizować zadania precyzyjnie określone w umowie z KOWR. Jeśli nieruchomość w ciągu 10 lat od przekazania przez KOWR zostanie sprzedana lub zagospodarowana w inny sposób niż określony w umowie, KOWR może zażądać zwrotu aktualnej wartości pieniężnej tej nieruchomości.

Warunki nieodpłatnego przekazania gruntów

Aby samorządy lokalne mogły skorzystać z nieodpłatnego przekazania gruntów przez KOWR na realizację zadań własnych muszą spełnić następujące warunki:

1. Posiadać aktualny plan zagospodarowania przestrzennego albo studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;
2. Określić zadania, z katalogu zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego, na które KOWR może przekazać nieodpłatnie nieruchomości zgodnie z ustawą;
3. Wystosować pisemny wniosek jednostki samorządowej do właściwego oddziału terenowego KOWR;
4. Wykorzystać nieruchomość zgodnie z celem, na jaki została przekazana przez KOWR.

Na uzyskanych przez samorządy lokalne gruntach powstają szkoły, boiska sportowe, place zabaw i tereny rekreacyjne. Budowane są tam także obiekty użyteczności publicznej: hydrofonie, studnie głębinowe, przepompownie, oczyszczalnie ścieków, drogi dojazdowe, jak również nekropolie. 

W ubiegłym roku KOWR nieodpłatnie przekazał 7,5 tys. ha gruntów, w tym jednostkom samorządu terytorialnego ponad 400 ha. Około 200 ha gruntów otrzymał  Centralny Port Komunikacyjny w celu przeprowadzenia relokacji mieszkańców z terenów objętych inwestycją, a blisko 700 ha trafiło do Krajowego Zasobu Nieruchomości na cele budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego.