W drugim kwartale tego roku nastąpił wyraźny spadek aktywności na rynku kredytów mieszkaniowych, zarówno pod względem liczby, jak i wartości nowo udzielonych kredytów. Według najnowszego raportu AMRON-SARFiN, w okresie od kwietnia do czerwca 2024 r. banki w Polsce zawarły 45 434 umowy kredytowe na łączną kwotę 19,118 mld zł. W porównaniu z I kwartałem 2024 r. oznacza to spadek o 29,56 proc. w liczbie udzielonych kredytów oraz o 28,87 proc. w ich wartości.

Głównymi przyczynami obserwowanego spadku były zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów przez banki oraz brak jednoznacznych deklaracji w sprawie nowych programów dopłat do kredytów hipotecznych. Rynek mieszkaniowy znajduje się w fazie wyczekiwania, gdzie potencjalni nabywcy zastanawiają się, czy skorzystać z dostępnych ofert kredytowych, czy poczekać na ewentualne wprowadzenie nowych programów wsparcia lub na spadek cen mieszkań. Wpływ na rynek kredytów mieszkaniowych miały także decyzje Rady Polityki Pieniężnej o utrzymaniu stóp procentowych NBP na poziomie 5,75 proc. Nie bez znaczenia pozostaje również widoczne osłabienie aktywności sektora deweloperskiego, co przyczyniło się do ograniczenia podaży nowych mieszkań na rynku.

Na początku sierpnia br. Związek Banków Polskich przedłożył Ministrowi Rozwoju i Technologii propozycję wykorzystania w pracach nad powstającym Portalem DOM doświadczeń sektora bankowego w tworzeniu ogólnopolskiej bazy danych o nieruchomościach, a nawet wykorzystania części funkcjonalności Systemu AMRON. Sektor bankowy od samego początku transformacji gospodarczej w Polsce prowadzi krytyczną ocenę sytuacji na rynku informacji o nieruchomościach, a Związek Banków Polskich już ponad 20 lat temu podjął decyzję o utworzeniu międzybankowej, ogólnopolskiej bazy danych o nieruchomościach, jaką jest AMRON.

Jesteśmy przekonani, że wykorzystanie w tym projekcie naszych doświadczeń jak również zasobów i funkcjonalności Systemu AMRON może zdecydowanie przyspieszyć tempo prac nad stworzeniem Portalu DOM przy jednoczesnym obniżeniu wydatków budżetowych na ten cel. Z dostępu do Systemu AMRON korzysta od wielu lat Narodowy Bank Polski, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Prokuratura Krajowa i Policja i ponad 600 podmiotów gospodarczych aktywnych na rynku nieruchomości, w tym 25 największych banków komercyjnych i 391 banków spółdzielczych

– mówi dr Jacek Furga, przewodniczący Komitetu ds. Finansowania Nieruchomości Związku Banków Polskich i prezes zarządu Centrum Prawa Bankowego i Informacji i dodaje – wracając do rynku mieszkaniowego i kredytowego podtrzymujemy naszą wcześniejszą prognozę wyników akcji kredytowej na rok 2024. Jednak to, jak zachowa się rynek kredytów hipotecznych w drugiej połowie roku 2024, zależy w dużej mierze od tego, czy rząd jednoznacznie i kiedy wypowie się co do realności uruchomienia z początkiem roku 2025 nowego programu wspierania kredytobiorców.

Jak wynika z najnowszego raportu AMRON SARFiN, na dzień 30 czerwca 2024 r. w spłacie pozostawało 2 279 387 kredytów mieszkaniowych. Łączne zadłużenie polskich gospodarstw domowych z tytułu kredytów mieszkaniowych na koniec II kwartału 2024 roku wyniosło 488,306 mld zł, wobec 483,981 mld zł na koniec poprzedniego kwartału.

W II kwartale 2024 r. odnotowano znaczący spadek sprzedaży nowych kredytów mieszkaniowych w porównaniu z poprzednim kwartałem, zarówno w ujęciu ilościowym, jak i wartościowym. Od kwietnia do czerwca 2024 r. banki w Polsce zawarły 45 434 umowy kredytowe z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe, czyli o 29,56 proc. (19 070 umów) mniej niż w I kwartale 2024 r. Łączna wartość udzielonych kredytów wyniosła 19,118 mld zł, co oznacza spadek o 28,87 proc. (nominalnie o 7,758 mld zł). Średnia wartość kredytu mieszkaniowego w II kwartale 2024 r. wzrosła do 423 336 zł, a więc o 5 951 zł (1,43 proc.) w porównaniu z poprzednim kwartałem.

W II kwartale 2024 r., mimo ogólnego spadku na rynku kredytów, sektor budownictwa mieszkaniowego wykazał pewne oznaki ożywienia. Według danych GUS, w okresie od kwietnia do czerwca rozpoczęto budowę 62 294 mieszkań, co stanowi wzrost o 3,69 proc. w porównaniu z poprzednim kwartałem. Liczba wydanych pozwoleń na budowę również wzrosła, osiągając 73 323, co jest wynikiem o 4,8 proc. wyższym niż w I kwartale 2024 r. Liczba mieszkań oddanych do użytkowania spadła nieznacznie, o 2,12 proc., do poziomu 47 260 lokali. Na sytuację na rynku kredytowym i mieszkaniowym z ostrożnością zareagowali inwestorzy. Deweloperzy rozpoczęli budowę 38 597 mieszkań, co stanowi spadek o 8,09 proc. w porównaniu z poprzednim kwartałem, ale jednocześnie oznacza wzrost o 57,28 proc. w porównaniu z analogicznym okresem w 2023 r. Nieco mniejszy spadek odnotowano w przypadku liczby wydanych pozwoleń na budowę mieszkań, których w II kwartale było 50 163, czyli o 1,72 proc. mniej niż w poprzednim kwartale, ale o 28,07 proc. więcej niż rok wcześniej.

Ceny transakcyjne mieszkań w największych polskich miastach nadal rosły w II kwartale 2024 r. Największy wzrost odnotowano we Wrocławiu, gdzie ceny wzrosły o 6,55 proc., osiągając poziom 11 659 zł/m². W Krakowie ceny wzrosły o 5,71 proc. do poziomu 13 020 zł/m², co czyni to miasto jednym z najdroższych w Polsce. W Warszawie ceny również wzrosły, choć nieco mniej, o 2,08 proc., co oznacza średnią cenę transakcyjną na poziomie 14 278 zł/m². Podobne tendencje zaobserwowano także w Poznaniu, gdzie ceny wzrosły o 3,04 proc., osiągając poziom 10 102 zł/m².

Na rynku najmu mieszkań w Polsce II kwartał 2024 r. przyniósł nieznaczne wzrosty. Najwyższe zanotowano w Krakowie (o 1,51 proc.) i Katowicach (o 1,06 proc.), gdzie średni czynsz najmu wzrósł odpowiednio o 27 zł i 13 zł. W Warszawie średni czynsz najmu wyniósł 2 243 zł, co stanowi wzrost o 0,76 proc. w porównaniu do poprzedniego kwartału. Warto zaznaczyć, że jedynym miastem, w którym odnotowano spadek czynszu, był Wrocław, gdzie średni czynsz obniżył się o 1,76 proc.

MD/źródło: ZBP