Już za dwa dni w Mikołajkach rozpocznie się wyjątkowe wydarzenie. W tych trudnych czasach organizowana przez Instytut Studiów Wschodnich VIII edycja Europejskiego Kongresu Samorządów będzie okazją do rozmów o wyzwaniach z którymi borykają się samorządy. O misji EKS redakcja portalu PKB24 rozmawiała z Zygmuntem Berdychowski, Przewodniczącym Rady Programowej Forum Ekonomicznego.

Kamil Śliwiński, PKB24: Forum Ekonomiczne działa od 1992 roku, a od 8 lat odbywa się także Europejski Kongres Samorządowców. Co stoi za sukcesem, który pozwolił na regularne organizowanie tych wydarzeń przez tyle lat?

Zygmunt Berdychowski: Odpowiedź jest bardzo prosta: zespół. W chwili obecnej w Fundacji Forum Ekonomicznego, która jest odpowiedzialna za przygotowanie obu wydarzeń, pracuje 45 osób. Całość naszej instytucji została podzielona na kilka zasadniczych części, co istotnie usprawnia proces przygotowywania organizowanych przez nas wydarzeń. Dział programowy odpowiedzialny za przygotowanie programu składa się z dwóch części: biura samorządowego i biura współpracy z zagranicą. Kolejne działy to biuro prasowe, biuro marketingu, biuro organizacyjne i wreszcie jak w każdej innej instytucji – księgowość Jeżeli spojrzeć na polskie podmioty organizujące konferencje to na pewno jesteśmy organizacją wyjątkową.

Dlaczego jako miejsce odbywania się Kongresu obrano właśnie Mikołajki? Czy znaczenie miały tu niepodważalne walory tutejszej przyrody, czy też szczególną rolę miał tutejszy samorząd?

Zadecydowały dwa elementy. Po pierwsze doskonale układająca się współpraca z samorządem Warmii i Mazur, który jest współgospodarzem Europejskiego Kongresu Samorządów. Dzięki jego zaangażowaniu wiele spraw organizacyjnych udaje nam się rozwiązać bardzo szybko. Po raz kolejny pragnę podkreślić, że tylko taka dobra współpraca stwarza szanse na rozwój Kongresu. Po drugie znaczna odległość od Warszawy i brak w samych Mikołajkach dodatkowych istotnych atrakcji, które by skupiały na sobie zaangażowanie uczestników konferencji. Chociaż oczywiście przyroda Warmii i Mazur ma ogromne znaczenie zwłaszcza dla naszych gości zagranicznych i jestem przekonany, że w przyszłości  będzie naszym bardzo ważnym atutem

Jaki cel przyświeca Europejskiemu Kongresowi Samorządowców? Czy to doświadczenia wyniesione z Forum Ekonomicznego sprawiły, że uznali Państwo za wskazane stworzenie wydarzenia skierowanego w pierwszej kolejności do przedstawicieli samorządów terytorialnych?

Najważniejszym celem Europejskiego Kongresu Samorządów jest rozmowa o tym, jak zwiększać efektywność zarządzania naszymi małymi ojczyznami. Jestem bowiem przekonany, że mocne impulsy prorozwojowe, jakie były efektem wprowadzenia ustaw samorządowych w roku 1990 i w 2000 wyczerpują swoje możliwości. Musimy, zarówno przedstawiciele samorządów jak i parlamentu, na powrót usiąść do stołu i zmienić prawo tak, aby samorząd odzyskał swoją dawną siłę. Oczywiście chodzi nie tylko o pieniądze, choć one są bardzo ważne. Równie ważne są jednak relacje pomiędzy wójtem, burmistrzem czy prezydentem a radą gminy. Dzięki temu, że nasza debata odbywa się w środowisku międzynarodowym, uczenie się na doświadczeniach innych może być tylko pożyteczne.

Temat przewodni tegorocznej edycji to „Nowa solidarność dla nowej epoki”. Co się pod tym kryje? Jak rozumieją państwo wspomnianą nową epokę i dlaczego potrzebujemy nowej solidarności?

24 lutego ubiegłego roku Rosja dokonała napaści zbrojnej na Ukrainę. Wydarzenie to w sposób nieodwracalny zmieniło mapę kluczowych problemów Europy. Wojna, która w Europie miała się już nie wydarzyć, przyniosła wraz ze sobą ogromne straty materialne i ogromną falę ludzi którzy uciekali przed działaniami zbrojnymi. Europa stanęła w obliczu przedefiniowania zupełnie fundamentalnych kwestii gospodarczych, politycznych i społecznych oraz relacji jakie łączyły ją z Rosją. Europejskie samorządy i Europejczycy musieli zdać po raz kolejny egzamin z przywiązania do wolności. To jest ta nowa epoka i ta nowa solidarność o której mówią dziś wszyscy Europejczycy .

Kogo, poza samorządowcami, będzie można spotkać na VIII edycji EKS? Jacy szczególni goście w tym miesiącu odwiedzą Mikołajki?

Europejski Kongres Samorządów to w dniu rozpoczęcia Forum ponad 2 tysiące zarejestrowanych gości. To także 179 wydarzeń merytorycznych, bogaty program kulturalnych imprez towarzyszących, prezentacja wyjątkowych książek i rozmowa z ich autorami. Wśród gości są przedstawiciele samorządów, których oczywiście jest najwięcej, ale także przedstawiciele administracji państwowej, mediów, organizacji pozarządowych, nauki oraz świata biznesu. Chodzi bowiem o to aby w debacie o przyszłości samorządów mogły brać udział osoby, których mają znaczny wpływ na opinię publiczną.

Ostatnie trzy lata były dla nas wszystkich szczególnie trudne – najpierw pandemia, później wojna na Ukrainie i towarzyszące im zawirowania w gospodarce. Jak z tymi wyzwaniami poradziły sobie samorządy?

W samorządach tak jak we wszystkich innych dziedzinach życia społecznego, gospodarczego, kulturalnego i politycznego, wyjątkowe okoliczności to czas kształtowania się prawdziwych liderów. Niewątpliwie mijające miesiące pokazały, że cała rzesza samorządowców zdała ten bardzo trudny egzamin. Dlatego będzie dla nas zaszczytem nie tylko ich gościć, ale także wyróżnić. Ponieważ będziemy to czynić wspólnie z naszymi ukraińskimi partnerami, dlatego jestem o tym przekonany, że będzie to wyjątkowe wydarzenie

Na EKS obecni będą także samorządowcy z innych krajów. Czego ich polscy odpowiednicy mogą się od nich nauczyć?

Założeniem wszystkich organizowanych przez Forum Ekonomiczne debat jest ich międzynarodowy charakter. Ma nas to uczyć otwartości, pozbawiać niepotrzebnych kompleksów a także dawać okazję do pochwalenia się sukcesami. To także, w tym zupełnie wyjątkowym dla Europy czasie, okazja do tego aby przekazać naszą wrażliwość innym europejskim partnerom. Jest to moment, w którym Polska staje się prawdziwym pomostem dla naszych ukraińskich sąsiadów w ich drodze do Europy. Może zabrzmi to dumnie, ale tak jak potrafiliśmy, jako Polska, zbudować koalicję krajów wspierających zbrojnie Ukrainę, tak na Europejskim Kongresie Samorządów będziemy budować koalicję samorządów europejskich na rzecz pomocy samorządom ukraińskim. Spodziewamy się też podpisania w Mikołajkach wielu umów o współpracy.

Z Zygmuntem Berdychowski, Przewodniczącym Rady Programowej Forum Ekonomicznego, rozmawiał redaktor portalu PKB24 Kamil Śliwiński.