Jak czytamy w najnowszym Tygodniku Gospodarczym Polskiego Instytutu Ekonomicznego, nierówności majątkowe są zwykle większe od nierówności dochodowych. Z szeregu przeprowadzonych badań w różnych krajach wynika, że w przypadku 10 proc. najbogatszych ludzi ich udział w dochodzie wynosi między 30 proc. a 45 proc. całego dochodu populacji. Jednak to oni posiadają od 45 proc. do 70 proc. całkowitego majątku.

Państwem, w którym nierówności dochodowe są relatywnie niskie, a nierówności majątkowe relatywnie wysokie jest Holandia. 10 proc. najbogatszych osób zarabia tam 26 proc. całkowitego dochodu, a jednocześnie Holandia jest drugim najbardziej nierównym krajem pod względem dystrybucji majątku (w OECD) po USA, gdzie 10 proc. najbogatszych osób posiada 62 proc. całkowitego majątku.

Dla porównania, w Polsce 10 proc. najzamożniejszych posiada 41 proc. majątku.

Zespół badawczy z Holandii przeprowadził więc badanie na grupie 4501 respondentów, którego celem było sprawdzenie percepcji nierówności dochodowych i majątkowych w tym kraju, jak i między innymi oceny własnego poziom dochodu i majątku przez uczestników badania.

Rzeczywista różnica między poziomem nierówności majątkowych i dochodowych była dziesięciokrotnie większa niż szacunki badanych. Respondenci przeszacowują nierówności dochodowe, a nie doszacowują nierówności majątkowych (mierzonych udziałem majątku posiadanego przez najbogatsze 10 proc. populacji). Wyniki badania dowiodły, że 2/3 badanych uważa, iż nierówności majątkowe są o 3,4 pkt. proc. wyższe niż nierówności dochodowe (49,8 proc. wobec 46,4 proc.). W rzeczywistości różnica jest ponad dziesięciokrotnie większa (62 proc. wobec 26 proc.).

– podkreślają eksperci Instytutu i dodają, że „ludzie mają też skłonność do błędnego postrzegania swojego miejsca w hierarchii dochodowej i majątkowej, zazwyczaj myślą, że są bliżej średniej niż faktycznie są (center-bias).”

Zmiana w rzeczywistym rankingu dochodów lub majątków o jedno miejsce w ograniczonym stopniu wpływa na zmianę postrzeganej pozycji (o 0,31 w przypadku dochodów i 0,27 w przypadku majątku). To oznacza, że ludzie nie widzą swojego postępu tak wyraźnie, jak jest w rzeczywistości i nieprecyzyjnie identyfikują swoje miejsce na społecznej drabinie dochodu i majątku.

– czytamy.

Co więcej, edukacja ma ograniczone znaczenie. Kolejnym i ważnym rezultatem badania było ustalenie, że precyzyjne wyjaśnienie pojęć nierówności dochodowych i nierówności majątkowych, jak i przekazanie respondentom danych o ich rzeczywistych poziomach dochodu i majątku w populacji, mają niewielki wpływ na postrzeganą różnicę między nimi, a także ocenę sprawiedliwości dystrybucji dochodu i majątku. Wiedza ta nie wpływa na ich preferencje w zakresie polityki podatkowej.

Błędna percepcja nierówności majątkowych może być jedną z przyczyn spadającej popularności różnych form opodatkowania majątku w krajach OECD. Budowanie poparcia dla konkretnych polityk (np. podatków od spadków, mieszkań czy zysków kapitałowych) można zaczynać od akcji informacyjnych, w których podkreśla się różnice między nierównością dochodową a majątkową, ale raczej nie może to być jedyna przyjęta strategia działania.

– piszą eksperci.

MD/źródło: PIE