Unia Europejska stawia na niezależność surowcową. Ma w tym pomóc recykling baterii

Unia Europejska intensyfikuje działania na rzecz zmniejszenia zależności od dostaw surowców krytycznych z Chin i innych państw trzecich. Zgodnie z unijnym Aktem o Surowcach Krytycznych (CRMA), do 2030 roku nie więcej niż 65 proc. rocznego zużycia każdego z tych surowców ma pochodzić z importu. Jednocześnie 25 proc. zapotrzebowania ma zostać pokryte dzięki recyklingowi.

Te cele nie są nadambitne, bo recykling to relatywnie młoda część gospodarki, więc legislacja, która narzuca te poziomy odzysku i recyklingu to jedno, a realia to drugie

– podkreśla Paweł Jarski, prezes zarządu Elemental Holding, w rozmowie z agencją Newseria Biznes.

Surowce kluczowe dla gospodarki UE

Surowce krytyczne, takie jak lit, kobalt czy platynowce, są niezbędne w produkcji baterii, paneli słonecznych, elektroniki oraz technologii stosowanych w sektorze kosmicznym i obronnym. Wraz z rosnącym popytem na zielone technologie, zapotrzebowanie na te materiały dynamicznie wzrasta. Problemem pozostaje jednak ich podaż, która jest narażona na zakłócenia z powodu koncentracji źródeł. Na przykład Chiny dostarczają Unii 45 proc. barytu, 65 proc. bizmutu, 45 proc. germanu i 32 proc. wolframu, podczas gdy Turcja zapewnia 98 proc. boru, a RPA – 71 proc. platyny.

W odpowiedzi na te wyzwania UE przyjęła CRMA, który wszedł w życie w maju 2024 roku. Akt zakłada dywersyfikację dostaw, wzmocnienie gospodarki obiegu zamkniętego oraz wsparcie innowacji i badań w tym sektorze.

Recykling jako klucz do niezależności

Paweł Jarski podkreśla, że Europa ma ogromny potencjał w odzysku surowców. – Mówiąc realia, mam na myśli cykl życia produktów, który – szczególnie w przypadku elektroniki – się skraca. Coraz częściej wymieniamy laptopy, telefony, komórki, jest tego coraz więcej i to zalega. To jest tzw. stockpiling metali – mówi ekspert. – Jeśli po to umiejętnie sięgniemy i poczynimy sprawnie, bez wahania, inwestycje w tym zakresie, to uważam, że z tego źródła możemy zabezpieczyć bardzo znaczący procent zapotrzebowania Europy na te surowce.

Jarski wskazuje, że recykling jest nie tylko ekologicznym, ale i efektywnym sposobem na zabezpieczenie surowców.

To jest najbezpieczniejsza forma, przy okazji ekologiczna i efektywna, zabezpieczenia tych surowców krytycznych

– dodaje.

Europa liderem w odzysku platynowców

Elemental Holding, kierowana przez Jarskiego, jest globalnym liderem w odzysku platynowców, takich jak platyna, pallad czy rod, wykorzystywanych m.in. w katalizatorach samochodowych.

Europa tu bardzo mocno stoi jako całość

– ocenia Jarski.

W przypadku metali szlachetnych, niezbędnych dla elektroniki, europejskie firmy również radzą sobie dobrze, choć muszą konkurować z Azją. W odzysku tzw. battery metals (metali do baterii) Europa pozostaje jednak w tyle za Chinami, gdzie sektor ten jest bardziej rozwinięty.

W zakresie metali najpopularniejszych, czyli battery metals, to w recyklingu i rafinacji istnieją tak naprawdę tylko Chiny. Reszta jest na poziomie mniej lub bardziej zaawansowanego R&D

– zauważa Jarski.

Ambitne cele CRMA i projekt Polvolt

CRMA wyznacza konkretne cele: do 2030 roku 10 proc. surowców krytycznych ma pochodzić z wydobycia w UE, 40 proc. z przetwarzania, a 25 proc. z recyklingu. Kluczowe jest także ograniczenie importu z jednego źródła do maksymalnie 65 proc. rocznego zużycia. W realizacji tych założeń pomaga Europejska Rada ds. Surowców Krytycznych, która wspiera wybór i realizację strategicznych projektów.

Jednym z takich projektów jest Polvolt, realizowany przez Elemental Battery Metals. Zakład w Zawierciu ma produkować sole metali, takich jak nikiel, kobalt, mangan, żelazo i lit, pozyskiwane z czarnej masy ze zużytych baterii. Dodatkowo powstanie tam miedź elektrolityczna klasy A, wykorzystywana w produkcji baterii litowo-jonowych.

Projekt Polvolt jest projektem dwufazowym. W pierwszej części będziemy budować część miedziową, która będzie polegała na recyklingu i rafinacji miedzi i dwóch metali szlachetnych: złota i srebra. Druga część – bateryjna – będzie polegała na wydobyciu i rafinacji z czarnej masy metali typu nikiel, lit i kobalt

– zapowiada Jarski.

Inwestycje w zieloną przyszłość

Realizacja projektu Polvolt to ogromne przedsięwzięcie.

Myślę, że czas budowy pierwszej fazy to jest około trzech–czterech lat i drugiej – pięć–sześć lat

– szacuje prezes Elemental Holding. Inwestycja, która do 2030 roku pochłonie blisko 1 mld dol., ma szansę uczynić spółkę liderem w europejskim sektorze recyklingu baterii.

Unia Europejska, choć nie osiągnie pełnej samowystarczalności, dzięki projektom takim jak Polvolt oraz konsekwentnej realizacji CRMA, może znacząco wzmocnić swoją pozycję na globalnym rynku surowców krytycznych. Kluczem do sukcesu, jak podkreśla Jarski, są szybkie decyzje i odważne inwestycje.