Umowa handlowa UE-USA: Nowe szanse i wyzwania dla eksporterów

Umowa handlowa między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi, sfinalizowana w sierpniu 2025 roku, otwiera nowy rozdział w relacjach gospodarczych, ale rodzi też wiele pytań. Wprowadzenie 15-procentowych ceł na europejskie produkty eksportowe oraz niejasności dotyczące procedur celnych i regulacji stawiają przed firmami nowe wyzwania. Jak europejscy eksporterzy, w tym polscy, mogą wykorzystać nowe możliwości i poradzić sobie z ograniczeniami? Przyglądamy się szczegółom porozumienia i jego wpływowi na handel transatlantycki.

Napięcia handlowe a łańcuchy dostaw

Globalne napięcia handlowe w ostatnich miesiącach wywołały znaczące perturbacje w łańcuchach dostaw. Zjawisko frontloadingu, czyli gromadzenia zapasów przed wprowadzeniem ceł, oraz przeciążenie portów europejskich wynikające z przekierowania tras z linii Chiny-USA, doprowadziły do krótkoterminowych szoków. Firmy borykały się z nieprzewidywalnością cen, regulacji celnych oraz wahaniami popytu i podaży na kluczowych rynkach.

Taka sytuacja była niekorzystna dla większości eksporterów i importerów, dla których kluczowa jest stabilność i przewidywalność cen towarów i frachtu, przepisów celnych oraz popytu i podaży na rynku docelowym.

– zauważa Wojciech Gułaj, wskazując na trudności związane z destabilizacją łańcuchów dostaw, dyrektor warszawskiego oddziału DSV – Global Transport and Logistics.

Operatorzy logistyczni, tacy jak DSV, zareagowali na te wyzwania, opracowując alternatywne trasy dostaw, aby zminimalizować zakłócenia. Jednak niepewność związana z nowymi regulacjami wciąż wpływa na strategie firm eksportowych.

Co przynosi umowa handlowa UE-USA?

Podpisana 27 lipca 2025 roku ramowa umowa handlowa między UE a USA miała na celu uporządkowanie kwestii ceł na europejskie produkty eksportowane do Stanów Zjednoczonych. Kluczowym elementem jest wprowadzenie 15-procentowej stawki celnej na większość towarów. Jednak niektóre produkty, takie jak samoloty, leki generyczne, chemikalia czy korek, zostały zwolnione z ceł na mocy klauzuli największego uprzywilejowania (MFN).

Zgodnie z oficjalnym komunikatem Komisji Europejskiej z 21 sierpnia, zakończono prace nad listą produktów zwolnionych z ceł. Należą do nich m.in. samoloty i części do nich, niektóre chemikalia, leki generyczne, a także wybrane surowce – jak choćby korek.

– wyjaśnia Andrzej Polkowski, omawiając szczegóły porozumienia, kierownik agencji celnej w DSV – Global Transport and Logistics.

Niestety, nie wszystkie sektory mogą cieszyć się preferencyjnymi warunkami. Stal i aluminium nadal podlegają wysokim, 50-procentowym cłom, co stanowi poważne wyzwanie dla producentów. Sektor motoryzacyjny znalazł się w szczególnie trudnej sytuacji – obecna stawka celna na samochody i części wynosi 27,5 proc., ale jej obniżenie do 15 proc. jest uzależnione od zmian w unijnym prawie, które mają zostać wprowadzone do końca wakacji.

Stawki frachtu i wyzwania logistyczne

Pomimo wprowadzenia umowy handlowej, stawki frachtu morskiego i lotniczego pozostają obecnie stabilne. Jednak, jak zauważają eksperci, prawdziwy test dla rynku przyjdzie po wakacjach, gdy popyt na usługi transportowe wzrośnie.

Obecnie ze względu na okres wakacyjny, mamy na rynku zwiększoną podaż przestrzeni w sektorze lotniczym. Prawdziwy test przyjdzie we wrześniu, kiedy rynek wróci do normalnego trybu.

– wskazuje Wojciech Gułaj, zwracając uwagę na niepewność związaną z przyszłymi stawkami frachtu, dyrektor warszawskiego oddziału DSV – Global Transport and Logistics.

Porównanie z doświadczeniami Japonii, która zawarła podobne porozumienie z USA, pokazuje, że stabilizacja ceł niekoniecznie przekłada się na wzrost wolumenów transportowych. Na trasach Japonia-USA stawki frachtu morskiego spadły o 48 proc. – z 6000 USD/TEU w czerwcu 2025 do 2390 USD/TEU obecnie. Czy podobny trend zaobserwujemy w Europie? To pytanie pozostaje otwarte.

Procedury celne: nowe wymagania, nowe problemy

Zmiany w procedurach celnych mogą znacząco wpłynąć na czas odpraw, szczególnie dla towarów zwolnionych z ceł na mocy klauzuli MFN. Dodatkowe dokumenty potwierdzające pochodzenie produktów mogą wydłużyć procesy celne, co stanowi wyzwanie dla eksporterów.

W przypadku towarów objętych regułą zero za zero potrzebne będą dodatkowe dokumenty potwierdzające możliwość objęcia zwolnieniem, zgodnie z kryteriami MFN, co może wydłużyć procedury.

– tłumaczy Andrzej Polkowski, zwracając uwagę na nowe wymagania proceduralne, Customs Manager w DSV – Global Transport and Logistics.

Szczególną uwagę firmy muszą zwrócić na dokumentowanie pochodzenia komponentów. Produkty zawierające elementy z krajów objętych wysokimi cłami, np. Chin, mogą zostać obłożone karnymi stawkami, jeśli nie spełnią rygorystycznych kryteriów pochodzenia. Współpraca z doświadczonymi operatorami logistycznymi, takimi jak DSV, może pomóc w dostosowaniu się do nowych regulacji.

Dla polskich eksporterów nowe regulacje są szczególnie istotne, zważywszy na rosnący udział USA w eksporcie z Polski – w 2024 roku wyniósł on 3,3 proc. według danych GUS.

Co dalej z handlem transatlantyckim?

Umowa handlowa UE-USA to krok w stronę stabilizacji relacji gospodarczych, ale wiele kwestii wciąż wymaga doprecyzowania. Harmonizacja standardów bezpieczeństwa, zmiany w mechanizmie CBAM czy obniżenie ceł na towary amerykańskie to tematy, które będą przedmiotem dalszych negocjacji. Dla firm kluczowe będzie szybkie dostosowanie się do nowych regulacji oraz ścisła kontrola łańcuchów dostaw.

Czy europejskie przedsiębiorstwa zdołają wykorzystać nowe możliwości, jakie otwiera umowa, czy też utkną w gąszczu biurokratycznych wymogów? Odpowiedź na to pytanie zależy od tempa prac legislacyjnych w UE oraz elastyczności firm w dostosowywaniu się do zmieniających się warunków.