Kontrowersyjny plan szwedzkiego rządu: Obniżka podatków dla „stref integracyjnych”

W Szwecji, kraju znanym z progresywnego systemu podatkowego i wielokulturowego społeczeństwa, rządząca partia Moderatów (Moderaterna, M) wywołała gorącą debatę, proponując kontrowersyjny plan obniżenia podatków w tzw. „strefach integracyjnych” – obszarach zamieszkanych głównie przez imigrantów, które często określa się jako „strefy no-go”. Propozycja, przedstawiona przez ministra ds. migracji Johana Forssella, ma na celu pobudzenie zatrudnienia i poprawę integracji w „najbardziej wykluczonych społecznie dzielnicach”.

Czym są „strefy integracyjne”?

Moderaci proponują wyznaczenie specjalnych stref w obszarach uznanych za „szczególnie narażone na wykluczenie społeczne” – według szwedzkiej Rady Zapobiegania Przestępczości (Brå) takich miejsc jest w Szwecji kilkadziesiąt. Są to dzielnice o wysokim odsetku imigrantów, gdzie bezrobocie jest wyższe, a dochody niższe niż średnia krajowa. W takich strefach miałyby zostać wprowadzone ulgi podatkowe, w tym obniżka podatku dochodowego dla mieszkańców oraz zmniejszenie składek na ubezpieczenia społeczne dla firm zatrudniających lokalnie. Dodatkowo plan zakłada inwestycje w edukację, takie jak wydłużenie godzin nauki w szkołach, aby wspierać integrację młodego pokolenia.

Pomysł jest częścią nowej strategii integracyjnej Moderatów, którzy chcą odejść od tradycyjnych form pomocy, takich jak dotacje, na rzecz zachęt ekonomicznych.

Musimy spróbować rzeczy, których wcześniej nie robiliśmy

– podkreśla Forssell, wskazując na potrzebę przełamania cyklu bezrobocia i zależności od świadczeń socjalnych w tych społecznościach.

Szwedzki model pod presją

Szwecja od dekad jest symbolem otwartej polityki migracyjnej i rozbudowanego systemu opieki społecznej. Jednak napływ imigrantów w ostatnich latach, szczególnie po kryzysie migracyjnym w 2015 roku, postawił przed krajem wyzwania związane z integracją. Statystyki pokazują, że w niektórych dzielnicach odsetek osób utrzymujących się z pracy jest o 20–30% niższy niż w reszcie kraju, a problemy społeczne, takie jak przestępczość czy segregacja, są bardziej widoczne.

Moderaci, będący częścią centroprawicowej koalicji rządzącej, argumentują, że dotychczasowe podejście oparte na subsydiach i programach socjalnych nie przyniosło wystarczających rezultatów. Ich propozycja nawiązuje do wcześniejszych eksperymentów, takich jak wsparcie dla obszarów wykluczenia z czasów rządu Alliansen (2006–2014), które jednak wycofano z powodu ograniczonych efektów.

„Niedorzeczny pomysł”

Propozycja spotkała się z mieszanymi reakcjami. Zwolennicy, głównie z kręgów centroprawicowych, chwalą ją jako innowacyjne podejście, które może ożywić lokalne gospodarki i zachęcić do pracy.

Jednak krytycy, w tym opozycyjni Socjaldemokraci, określają plan jako całkowicie nietrafiony.

W ogóle nie rozumieją na czym polega problem

– stwierdza Lawen Redar, rzeczniczka Socjaldemokratów, zarzucając Moderatom brak zrozumienia przyczyn segregacji, takich jak nierówności w dostępie do edukacji czy mieszkań.

Z kolei Szwedzcy Demokraci, partia o bardziej antyimigranckim nastawieniu, krytykują pomysł jako „niedorzeczny”, sugerując, że obniżki podatków dla mieszkańców tych stref mogą być postrzegane jako niesprawiedliwe wobec innych Szwedów.

Pojawiają się też pytania o zgodność propozycji z zasadą równości wobec prawa. Czy obniżanie podatków tylko w wybranych dzielnicach nie stworzy nowych podziałów? Eksperci wskazują również na trudności w implementacji – jak wyznaczyć granice takich stref i jak uniknąć stygmatyzacji ich mieszkańców?

Propozycja Moderatów wpisuje się w szerszą międzynarodową debatę na temat zarządzania wielokulturowymi społeczeństwami i tzw. „stref no-go”. W mediach zagranicznych szwedzkie obszary wykluczenia są czasem przedstawiane w sensacyjny sposób, choć rzeczywistość jest bardziej złożona – to nie są miejsca, gdzie prawo nie obowiązuje, ale raczej obszary zmagające się z wyzwaniami społecznymi i ekonomicznymi.

Plan Moderatów jest na razie w fazie dyskusji i wymaga dopracowania przed ewentualnym wprowadzeniem. W tle toczy się debata o zaostrzeniu polityki migracyjnej, w tym zasad dotyczących łączenia rodzin, co pokazuje, że temat integracji pozostanie gorący w szwedzkiej polityce.