Preferencje dla samorządów decydujących się na udział w klastrze, ale i wymogi, znalazły się w znowelizowanej przez Sejm ustawie o odnawialnych źródłach energii. Nowela to szansa dla JST na wejście do kooperatyw energetycznych, które dotychczas nie były zbyt popularne wśród samorządowców

Nowelizacja zmieniła sama definicję klastra energii, gdyż ta przyjęta przed sześcioma laty ograniczała rozwój kooperatyw. Wprowadzono wymóg, aby stroną porozumienia była przynajmniej jedna JST. Katalog uczestników porozumienia określono jako otwarty; obejmuje osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną. W ten sposób do klastra będą mogły wejść spółki osobowe.

Zakres przedmiotowy działalności klastra uzupełniono o magazynowanie energii. Cele jego działalności to zapewnienie korzyści gospodarczych, społecznych lub środowiskowych stronom porozumienia lub zwiększenie elastyczności systemu elektroenergetycznego.

Klaster będzie mógł działać na obszarze jednego powiatu bądź pięciu sąsiadujących ze sobą gmin. Ponadto powinien obejmować zwarty terytorialnie obszar, działając w oparciu o zintegrowaną technicznie infrastrukturę sieciową, a więc na obszarze jednego Operatora Sieci Dystrybucyjnej.

W ramach systemu wsparcia energia wyprodukowana, a następnie zużyta przez strony klastra, będzie zwolniona z opłat OZE, akcyzy i kogeneracyjnej oraz obowiązków związanych ze świadectwami pochodzenia i świadectwami efektywności energetycznej. 

Mechanizm wsparcia ma charakter czasowy. Będzie funkcjonował w dwóch etapach. Do końca 2026 r. wymagane będzie, aby co najmniej 30 proc. energii wytwarzanej i wprowadzanej do sieci przez uczestników klastra pochodziło z OZE, a łączna moc zainstalowanych instalacji w klastrze energii nie przekraczała 150 MW oraz umożliwiała pokrycie w ciągu roku nie mniej niż 40 proc. łącznego rocznego zapotrzebowania stron porozumienia. Ponadto łączna moc magazynów energii stron porozumienia klastra energii powinna wynosić co najmniej 2 proc. łącznej mocy zainstalowanej instalacji wytwórczych w tym klastrze. 

Od 2027 roku wymagania te zostaną zwiększone. Wsparcie będzie przysługiwać wobec tych klastrów energii, które wykażą, że co najmniej 50 proc. energii wytwarzanej i wprowadzanej do sieci energii pochodzi z OZE, zaś łączna moc zainstalowanych instalacji w klastrze nie przekracza 100 MW energii elektrycznej oraz umożliwia pokrycie w ciągu roku w każdej godzinie nie mniej niż 50 proc. łącznych dostaw do stron porozumienia. Ponadto, konieczne będzie posiadanie zdolności magazynowania energii na poziomie 5 proc. łącznej mocy zainstalowanej instalacji wytwórczych w tym klastrze energii.

W przypadku osiągnięcia 75-procentowego poziomu zużycia własnego energii dla danej godziny okresu rozliczeniowego klaster otrzyma zniżki w zakresie kosztów usług dystrybucji.

Nowelizacja wprowadziła rejestr klastrów energii, który będzie prowadzony przez Prezesa URE. Rejestr jest jawny i prowadzony w postaci elektronicznej.  Wpis do rejestru nie jest obligatoryjny, jednak uzyskanie wpisu umożliwia – po spełnieniu innych warunków – uzyskiwanie korzyści z systemu wsparcia.

W uzasadnieniu noweli resort klimatu ocenił, że w 2030 roku będzie działało w Polsce 300 społeczności energetycznych, które zorganizują się, aby dla dobra mieszkańców wytwarzać, dystrybuować i magazynować energię elektryczną na własne potrzeby. 

Nowelizacja ustawy o OZE częściowo implementuje do polskiego prawa rozwiązania unijnej dyrektywy o wspieraniu odnawialnych źródeł energii, m.in. w obszarach ciepłownictwa i chłodnictwa czy gwarancji pochodzenia. Zawiera też rozwiązania dla offshore, biometanu,  wsparcia operacyjnego dla OZE, instalacji hybrydowych. Wprowadza też instytucję prosumenta lokatorskiego, co ułatwi rozliczenia w przypadku źródeł OZE zamontowanych na budynkach wielolokalowych, np. blokach mieszkalnych.

MD/źródło: Cire.pl