Zaskakujący wynik wyborów w Kanadzie. Efekt Trumpa?

W wyborach federalnych w Kanadzie Partia Liberalna pod wodzą premiera Marka Carneya odniosła niespodziewane zwycięstwo, zapewniając sobie czwartą z rzędu kadencję. Jak podaje CBC News, Liberałowie zdobyli wystarczającą liczbę mandatów w Izbie Gmin, by utworzyć rząd, choć wciąż nie jest jasne, czy będzie to rząd większościowy, czy mniejszościowy. Wynik wyborów, zdominowanych przez napięcia handlowe z USA i groźby prezydenta Donalda Trumpa, stanowi zaskakujący zwrot, zważywszy na sondaże, które jeszcze na początku roku przewidywały klęskę Liberałów.

Kampania w cieniu Trumpa

Kampania wyborcza była pełna zwrotów akcji, a jej dynamikę zmieniły wydarzenia zewnętrzne. Po rezygnacji Justina Trudeau w styczniu 2025 roku nowym liderem Liberałów i premierem został Mark Carney, były gubernator banków centralnych Kanady i Wielkiej Brytanii. W tym czasie Konserwatyści pod wodzą Pierre’a Poilievre’a prowadzili w sondażach nawet o 20 punktów procentowych.

Jednak agresywne działania Donalda Trumpa, w tym groźby nałożenia ceł na kanadyjskie towary i sugestie aneksji Kanady jako „51. stanu USA”, wywołały falę patriotyzmu wśród Kanadyjczyków. „The New York Times” zauważa, że Carney skutecznie wykorzystał te napięcia, przedstawiając siebie jako lidera zdolnego stawić czoła Trumpowi i bronić kanadyjskiej suwerenności.

Carney w swoim zwycięskim przemówieniu w Ottawie podkreślił:

Prezydent Trump próbuje nas złamać, by Ameryka mogła nas przejąć. To nigdy, przenigdy nie nastąpi

Jego kampania, oparta na „obronie kanadyjskich wartości” i promowaniu niezależności gospodarczej, zyskała poparcie wyborców, którzy jeszcze niedawno odwracali się od Liberałów.

Wyniki wyborów

Według wstępnych danych Elections Canada, Liberałowie prowadzą lub zdobyli mandaty w 167 okręgach wyborczych, a Konserwatyści w 145, przy 343 dostępnych miejscach w Izbie Gmin. Do uzyskania większości potrzeba 172 mandatów, co oznacza, że Carney może być zmuszony do tworzenia rządu mniejszościowego, współpracując z partiami takimi jak Bloc Québécois czy NDP. „Reuters” wskazuje, że niepewność co do większości parlamentarnej wpłynęła na osłabienie kanadyjskiego dolara.

Konserwatyści, mimo porażki, osiągnęli najlepszy wynik od 2011 roku, zdobywając około 41% głosów. Pierre Poilievre, który w przemówieniu po wyborach zapowiedział kontynuację walki jako lider opozycji, może stracić swój mandat w okręgu Carleton w Ontario, gdzie przegrywa z kandydatem Liberałów Bruce’em Fanjoyem różnicą ponad 2000 głosów.

Mniejsze partie odnotowały straty. Lider NDP Jagmeet Singh przegrał w okręgu Burnaby Central i ogłosił rezygnację z przywództwa partii. NDP zdobyło tylko 7 mandatów i 6% głosów, tracąc status oficjalnej partii w parlamencie. Bloc Québécois zdobył 23 mandaty, a Partia Zielonych utrzymała jeden dzięki reelekcji Elizabeth May.

Rekordowa frekwencja

Elections Canada poinformowało o rekordowej frekwencji w głosowaniu przedterminowym – 7,3 miliona Kanadyjczyków oddało głosy w dniach 18–21 kwietnia, co stanowi 25% wzrost w porównaniu z 2021 rokiem. Łączna frekwencja wyniosła około dwóch trzecich uprawnionych wyborców, podobnie jak w wyborach w 2015 i 2019 roku. Wybory były pierwszymi z nową mapą 343 okręgów wyborczych, dostosowaną do wzrostu populacji na podstawie spisu z 2021 roku.

Plany nowego rządu

„The Globe and Mail” donosi, że Carney planuje powołać nowy, mniejszy gabinet (poniżej 30 ministrów) w ciągu dwóch tygodni i zwołać parlament wkrótce potem. Priorytetami rządu będą negocjacje handlowe z administracją Trumpa, wprowadzenie obiecywanych obniżek podatków dla klasy średniej oraz zwiększenie finansowania dla CBC.

Carney zapowiedział, że Kanada będzie „bronić wspólnych wartości demokratycznych” i dążyć do wolnego handlu, co spotkało się z gratulacjami od światowych liderów, m.in. prezydenta Francji Emmanuela Macrona, premiera Wielkiej Brytanii Keira Starmera i przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen.

Zwycięstwo Liberałów to zaskakujący zwrot w obliczu trudnej sytuacji gospodarczej. Kanada, która wysyła niemal 80% eksportu do USA, zmaga się z konsekwencjami ceł nałożonych przez Trumpa. Bank Kanady ostrzegł, że przedłużająca się wojna handlowa może pchnąć kraj w recesję. Rosnące koszty życia, kryzys mieszkaniowy i potrzeba dywersyfikacji partnerów handlowych to kluczowe wyzwania dla rządu Carneya, zwłaszcza w przypadku rządu mniejszościowego wymagającego kompromisów parlamentarnych.