Rosja wydaje na działania wojenne ok. 1/3 swojego budżetu. W 2023 zyski z eksportu ropy i gazu stanowiły 30 proc. dochodów rosyjskiego budżetu i to mimo, że w tym samym czasie wartość całego rosyjskiego eksportu spadła aż o 28 proc. – czytamy w najnowszym Tygodniku Gospodarczym Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Rosja odnotowuje wzrost gospodarczy, mimo że zachodnie sankcje ograniczają dochody z eksportu surowców energetycznych. Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), po spadku PKB w 2022 r. o 2,1 proc., w 2023 r. nastąpił wzrost o 2,2 proc., a w 2024 r. PKB zwiększy się o 1,1 proc.

Wojna napędza gospodarkę Moskwy

Jak tłumaczą eksperci PIE, można to w dużej mierze wytłumaczyć wysokimi wydatkami związanymi z wojną w Ukrainie, które wg raportu BOFIT odpowiadają za 40 proc. wzrostu rosyjskiego PKB. Moskwa wydaje obecnie także około jedną trzecią budżetu na obronność i bezpieczeństwo – trzykrotnie więcej niż w 2021 r.

Produkcja gałęzi przemysłu związana z działaniami wojennymi w ubiegłym roku wzrosła o około 1/3 w porównaniu z 2021 r., podczas gdy produkcja w pozostałych gałęziach spadła o 0,4 proc. Od czasu nałożenia sankcji znacznie zmniejszyła się na przykład produkcja samochodów, podobnie jak wielu dóbr konsumpcyjnych wymagających zaawansowanych technologii, które Rosja importowała wcześniej z Zachodu. Produkcja dóbr dla ludności cywilnej została zastąpiona przez wytwarzanie towarów związanych z wojną (np. udział AGD w produkcji elektroniki spadł).

– czytamy w Tygodniku Gospodarczym.

Spadek dochodów z eksportu surowców

Jak oceniają eksperci PIE, najbardziej dotkliwe dla Rosji są sankcje nałożone na import rosyjskich surowców energetycznych. Spowodowały one znaczne ograniczenie dochodów rosyjskiego budżetu, a równocześnie uniezależniły UE od rosyjskich dostaw. Dochody z eksportu ropy i gazu spadły w 2023 r. o 1/4 i stanowiły 30 proc. całkowitych dochodów rosyjskiego budżetu federalnego. Rosji w dużej mierze udało się zastąpić odbiorców europejskich innymi rynkami – przede wszystkim chińskim i indyjskim. Sankcje zwiększyły jednak koszty eksportu także na te rynki. Doszło również do przekierowania importu, a zwłaszcza zwiększenia obecności produkcji z Chin. Izolacja Rosji od gospodarki światowej jest widoczna w spadku udziału eksportu w PKB, który w zeszłym roku wynosił 23 proc. PKB (dla porównania w 2021 r. było to 29,9 proc.).

Rosyjska gospodarka, będąca w stagnacji od kryzysu 2015 r., w wyniku izolacji od świata traci konkurencyjność i szansę na dynamiczny wzrost w przyszłości. Wartość eksportu towarów i usług z Rosji spadła w 2023 r. o 28 proc. Spadający eksport i rosnący import to główne czynniki deprecjacji RUB w stosunku do USD. W ostatnim roku oficjalny kurs spadł o ok. 1/5. To z kolei zwiększało inflację, która według Rosstatu w 2023 r. wyniosła 7,4 proc.

Mimo że w nadchodzącym czasie priorytetem pozostaną wydatki wojenne, Rosja posiada zasoby, które pozwolą je finansować. Będą to przede wszystkim zyski z eksportu ropy i gazu oraz środki z liczącego ok. 133 mld USD Funduszu Dobrobytu Narodowego, na którym gromadzono część renty surowcowej w ubiegłych latac

– oceniają eksperci.

MD/źródło: Tygodnik Gospodarczy PIE