Polacy na trójkę z wiedzy ekonomicznej. Potrzebna edukacja od przedszkola do seniora

Polacy wciąż borykają się z brakami w wiedzy ekonomicznej, co potwierdzają przypadki takie jak kredyty frankowe czy afera Amber Gold. Jak wynika z VIII edycji badania „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2025” przeprowadzonego przez pracownię Indicator na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości i Fundacji GPW, co trzeci Polak ocenia swoją wiedzę ekonomiczną jako małą lub bardzo małą, a 37 proc. jako przeciętną. Największe luki dotyczą cyberbezpieczeństwa (46 proc.), inwestowania (32 proc.) oraz systemu podatkowego (28 proc.).

Polacy potrzebują lepszej edukacji ekonomicznej. Przypomnijmy sobie, jak to było z kredytami frankowymi, kiedy większość tych, którzy je brali, twierdziła, że nie wiedzieli, że kurs może się zmienić. Podobnie jest z ryzykiem, ile mieliśmy wpadek w postaci zachęcenia ludzi do inwestowania w Amber Gold, bo „na złocie się nigdy nie straci”

– mówi prof. Witold Orłowski, ekonomista z Akademii Finansów i Biznesu Vistula i Politechniki Warszawskiej.

Brak podstawowej wiedzy ekonomicznej ma poważne konsekwencje.

Jak się pyta dzieci, skąd rodzice mają pieniądze, najczęściej się słyszy: z bankomatu, a nie to, że musieli zarobić. (…) Brak tej podstawowej wiedzy ekonomicznej ma duży wpływ zarówno na gospodarkę, jak i na szerzenie się populizmu

– wskazuje prof. Piotr Wachowiak, rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

Rosnąca rola internetu w edukacji finansowej

Badanie pokazuje, że Polacy coraz częściej czerpią wiedzę z internetu – 62 proc. korzysta z blogów i portali, a 27 proc. z podcastów i materiałów wideo (wzrost z 19 proc. w 2022 roku). Spada natomiast popularność mediów tradycyjnych (34 proc. w 2025 roku wobec 49 proc. w 2021 roku). 41 proc. badanych chciałoby pogłębić wiedzę o cyberbezpieczeństwie, a 24 proc. o systemie podatkowym. Zaskakująco, tylko co piąty badany wyraża chęć nauki o inwestowaniu, mimo że braki w tej dziedzinie deklaruje co trzeci respondent.

Inwestowanie wciąż budzi obawy

Wiedza Polaków o inwestowaniu pozostawia wiele do życzenia. Średnio respondenci odpowiadali poprawnie na połowę pytań dotyczących tego tematu, a 2 proc. nie udzieliło żadnej poprawnej odpowiedzi. 65 proc. badanych słyszało o akcjach, ale nie wie, czym są, a 58 proc. ma podobnie z obligacjami. Aż 75 proc. ankietowanych nigdy nie słyszało o ETF-ach. 44 proc. Polaków nie inwestuje na giełdzie z powodu braku wiedzy.

Edukacja ekonomiczna od najmłodszych lat

Eksperci podkreślają, że edukacja ekonomiczna powinna zaczynać się już w szkole, ale nie jako osobny przedmiot.

Jestem przeciwnikiem tzw. silosowej wiedzy. Wiedza o finansach może być przekazywana na lekcjach matematyki

– mówi prof. Orłowski.

Musimy brać przykłady z krajów Europy Zachodniej, gdzie wiedza ekonomiczna jest wpleciona w różne przedmioty, np. na matematyce czy historii

– dodaje prof. Wachowiak.

59 proc. Polaków uważa, że należy regularniej oszczędzać na „czarną godzinę”, a połowa z nich podkreśla znaczenie dywersyfikacji oszczędności. Co trzeci badany wskazuje na konieczność ograniczania wydatków, szczególnie mieszkańcy wsi (40 proc.).

Świat się robi coraz bardziej skomplikowany, gospodarka jest skomplikowana. Nawet proste narzędzia finansowe nie wystarczą, trzeba rozumieć, co się dzieje w gospodarce

– podsumowuje prof. Orłowski.

Musimy znaleźć rozwiązania systemowe, żeby podnieść poziom wiedzy ekonomicznej – od przedszkola do seniora

– apeluje prof. Wachowiak.

W dobie rosnącej złożoności gospodarki eksperci zgodnie podkreślają, że edukacja finansowa to klucz do uniknięcia błędów i budowania świadomego społeczeństwa.