Szczegółowa analiza wskaźników finansowych ponad 6,5 tys. spółek nie potwierdza pojawiającej się w dyskusji publicznej tezy o tzw. spirali marżowo-płacowej – wynika z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Czy spirala marżowo-płacowa jest źródłem inflacji?”. 72 proc. badanych przedsiębiorstw z każdej kategorii wielkościowej w latach 2021-2022 utrzymało marże w przedziale średnich wartości notowanych historycznie. Jednocześnie można wskazać 7 sektorów, w których poziom marż w ostatnich dwóch latach był wyraźnie wyższy: rolnictwo, ogrodnictwo i hodowla; nieruchomości; oprogramowanie komputerowe; przemysł drzewny, meblarski i papierniczy; handel hurtowy i detaliczny; bankowość i usługi finansowe; usługi biznesowe.

Złożone powody podwyższonych marż

Podwyższona marża indywidualna na potrzeby analizy PIE oznacza marżę, która jest odchyleniem od średniej wartości dla historycznych wyników z lat 2014-2020. Dynamikę kierunku zmian marż w poszczególnych branżach można porównać na podstawie stosunku liczby przedsiębiorstw odnotowujących podwyższone marże w latach 2021-2022 w stosunku do przedsiębiorstw z tego samego sektora odnotowujących marże poniżej historycznych obserwacji na poziomie indywidualnym.

Podwyższone poziomy marż w okresie 2021-2022 mogły wynikać ze splotu kilku czynników. Można do nich zaliczyć: wzrost kosztów energii i kosztów pracy, problemy podażowe, wzrost cen na rynkach międzynarodowych czy zmiany zachowań konsumenckich. W każdej z analizowanych przez nas branż można wskazać potencjalne dodatkowe czynniki, które mogły przełożyć się na kształtowanie marż. Pokazuje to, że nie są one wynikiem domniemanego efektu spirali marżowo-cenowej

– mówi Paweł Leszczyński, kierownik zespołu strategii Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Gdzie najbardziej wzrosły marże?

Wśród średnich i małych firm wyższe marże w ostatnich dwóch latach zanotowano zwłaszcza w sektorach: rolnictwo, ogrodnictwo i hodowla; nieruchomości; oprogramowanie komputerowe; a także bankowość i usługi finansowe. W grupie dużych firm marże w ciągu ostatnich dwóch lat wzrosły zwłaszcza w sektorze usług biznesowych, ale również w handlu hurtowym i przemyśle drzewnym, meblarskim i papierniczym.

Wyraźny wzrost marż wystąpił miedzy innymi w sektorze oprogramowania komputerowego. Małe firmy z tej branży odnotowały w latach 2014- 2020 średnią marżę na poziomie 8 proc., w 2021 r. było to 16 proc., a w 2022 r. 13 proc. W średnich firmach marże wyniosły 9 proc. w okresie 2014-2020 r., 12 proc. w 2021 r. i 13 proc. w 2022 r.

Już przed pandemią sektor oprogramowania komputerowego utrzymywał wysokie poziomy marż, a masowe przejście na kanały zdalne poprawiło jego kondycję. Dynamiczny rozwój branży oraz wzrost marż wynika z połączenia kilku czynników. Warto wymienić, m.in. wzrost tempa technologicznych zmian globalnych, proinnowacyjne zachęty ze strony polityk państwa, czy niskie zapotrzebowanie na kapitał trwały i wyzwania strukturalne polskiej gospodarki (konieczność cyfryzacji i automatyzacji procesów). W związku z wzrostem zainteresowania informatyzacją procesów, firmy odnotowały dynamiczny wzrost zamówień, co przyczyniło się do wzrostu zatrudnienia i kosztów. Podsumowując, wzrost marż może być tymczasowym efektem odpowiedzi na szok gospodarczy i okresowo przyśpieszony proces cyfryzacji w wielu obszarach życia społecznego

– wskazuje Mateusz Mierzejewski, starszy analityk z zespołu strategii z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

MD/źródło: Polski Instytut Ekonomiczny