PIE: Pierwszy w tym roku spadek nastrojów wśród przedsiębiorców

Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) w maju zanotował spadek o 4,3 pkt. w porównaniu do kwietnia, osiągając wartość 98,6 pkt. To pierwszy w tym roku odczyt poniżej poziomu neutralnego (100,0 pkt.), wskazujący na przewagę negatywnych nastrojów wśród przedsiębiorców. Jak wynika z danych, obecny poziom MIK jest o 2,6 pkt. niższy niż w maju 2024 roku (101,2 pkt.), ale o 1,8 pkt. wyższy od najniższej wartości w 2024 roku, odnotowanej w lipcu (96,8 pkt.).

Majowy wynik MIK poniżej progu neutralnego to efekt negatywnych ocen przedsiębiorców w pięciu z siedmiu badanych obszarów: wartości sprzedaży, nowych zamówień, zatrudnienia, mocy produkcyjnych oraz inwestycji. Spadek nastrojów najbardziej odczuwalny był wśród małych i średnich firm, podczas gdy duże przedsiębiorstwa utrzymały pozytywne nastawienie.

Małe i średnie firmy w trudniejszej sytuacji

Najniższy poziom MIK odnotowano wśród małych firm (89 pkt.), mikroprzedsiębiorstw (90,8 pkt.) oraz średnich przedsiębiorstw (93,6 pkt.). Jedynie duże firmy osiągnęły wynik powyżej poziomu neutralnego (111,0 pkt.). Największy miesięczny spadek MIK zanotowano wśród średnich firm – aż o 9,7 pkt.

Wśród małych firm głównymi przyczynami niskiego poziomu MIK są ograniczona aktywność inwestycyjna (72 proc. firm nie inwestowało w ostatnich trzech miesiącach) oraz spadek liczby nowych zamówień (27 proc. firm wobec 11 proc. z ich wzrostem). Średnie przedsiębiorstwa borykają się z podobnymi problemami – 32 proc. z nich deklarowało spadek wartości sprzedaży, a 29 proc. spadek liczby nowych zamówień. Mikrofirmy również zmagają się z niską aktywnością inwestycyjną (tylko 26 proc. przedsiębiorców deklaruje inwestycje) oraz spadkiem sprzedaży (32 proc.) i liczby zamówień (26 proc.).

Duże firmy, mimo spadku MIK o 4,5 pkt., utrzymują relatywnie dobre nastroje, co wynika z pozytywnej oceny płynności finansowej. Aż 78 proc. dużych przedsiębiorstw deklaruje posiadanie środków umożliwiających funkcjonowanie przez ponad trzy miesiące.

Branże w różnej kondycji

Po pięciu miesiącach względnie dobrych wyników, majowy odczyt Miesięcznego Indeksu Koniunktury zaskoczył spadkiem poniżej poziomu neutralnego, co sygnalizuje pogorszenie ocen koniunktury gospodarczej wśród przedsiębiorców. Jednak obraz nie jest jednoznacznie negatywny i różni się w zależności od branży i wielkości firm. Sektor produkcyjny oraz usługi nadal utrzymują się w relatywnie dobrej kondycji, natomiast wyraźne osłabienie widzimy w firmach transportowych, budowlanych i handlowych

– zauważa dr Katarzyna Dębkowska, kierowniczka zespołu foresightu gospodarczego.

Pesymistyczne prognozy na przyszłość

Ponad połowa firm (54 proc.) przewiduje, że w najbliższych trzech miesiącach ich sytuacja gospodarcza pozostanie bez zmian. Poprawy spodziewa się 23 proc. (spadek o 8 pkt. proc. w porównaniu do kwietnia), a pogorszenia 17 proc. (wzrost o 3 pkt. proc.). Jeśli chodzi o sytuację gospodarczą kraju, więcej firm przewiduje jej pogorszenie (25 proc.) niż polepszenie (18 proc.).

Największy spadek optymizmu odnotowano wśród małych firm – w kwietniu 41 proc. z nich liczyło na poprawę sytuacji, a w maju odsetek ten spadł do 25 proc. Choć odsetek firm przewidujących pogorszenie sytuacji gospodarczej kraju maleje (np. z 34 proc. do 25 proc. wśród średnich firm), pesymizm wciąż przeważa nad optymizmem.

Niepewność gospodarcza i geopolityczna

Spadek MIK może być wynikiem narastającej niepewności gospodarczej oraz napiętej sytuacji geopolitycznej. W II kwartale br. obserwujemy turbulencje międzynarodowe o dużej skali, w tym napięcia handlowe między USA a Chinami i Unią Europejską, związane m.in. z wprowadzeniem amerykańskich ceł, a także załamanie rozmów na linii USA-Rosja-Ukraina dotyczących zakończenia wojny w Ukrainie. Te czynniki mogły negatywnie wpłynąć na percepcję stabilności i skłonność do podejmowania decyzji inwestycyjnych

– dodaje dr Katarzyna Dębkowska.

Majowy spadek MIK wskazuje na pogorszenie nastrojów wśród przedsiębiorców, szczególnie w segmencie małych i średnich firm. Choć duże przedsiębiorstwa utrzymują relatywnie dobrą kondycję, ogólny pesymizm i ostrożność w prognozach na przyszłość odzwierciedlają niepewność związaną z sytuacją gospodarczą i geopolityczną. Warto jednak zauważyć, że obecny wynik MIK jest efektem porównania z wysokim odczytem kwietniowym, co może częściowo tłumaczyć skalę spadku.