Pakiet Omnibus: Rewolucja w raportowaniu ESG?

Komisja Europejska zaprezentuje dziś propozycję zmian w ramach tzw. Pakietu Omnibus, obejmującego kluczowe akty prawne związane z raportowaniem zrównoważonego rozwoju, takie jak CSRD, ESRS i taksonomia. Głównym celem tych zmian jest uproszczenie obowiązków raportowych dla firm. Jednak nowe regulacje budzą kontrowersje – przedsiębiorstwa, które już rozpoczęły przygotowania do obowiązujących przepisów, stanęły przed kolejnym wyzwaniem: koniecznością dostosowania się do zmieniających się zasad, co generuje dodatkowe koszty finansowe i organizacyjne.

Obowiązujące regulacje – kogo dotyczy raportowanie ESG?

Na mocy dyrektywy CSRD, obecnie około 50 000 przedsiębiorstw w Unii Europejskiej, w tym około 3 000 w Polsce, zobowiązanych jest do raportowania niefinansowego. Kryteria obejmują firmy spełniające co najmniej dwa z trzech warunków:

• Średnioroczne zatrudnienie: powyżej 250 pracowników
• Suma aktywów bilansu: powyżej 20 mln euro
• Przychody netto ze sprzedaży: powyżej 40 mln euro

Kluczowe zmiany w Pakiecie Omnibus

Nowa propozycja Komisji Europejskiej zakłada uproszczenie raportowania i podniesienie progów dla firm objętych obowiązkiem. Po zmianach raportowanie mogłoby dotyczyć:

• Około 7 000 firm w UE (zamiast 50 000)
• Około 300 firm w Polsce (zamiast 3 000)

Według Moniki Nowackiej, Prezes Fundacji Instytut Przedsiębiorczości Społecznej:

Regulacje ESG obciążają także MŚP, generując wysokie koszty i ryzyko wykluczenia z łańcuchów dostaw. Zamiast narzucać rygorystyczne wymagania, lepiej promować dobre praktyki dostosowane do krajowych realiów. Duże firmy mogą pełnić rolę liderów i dawać przykład.

Niepewność prawna a strategia firm

Firmy stanęły przed dylematem: czy kontynuować kosztowne przygotowania do obowiązujących regulacji, czy wstrzymać działania w oczekiwaniu na złagodzenie wymogów? Przedsiębiorstwa wybierają dwa podejścia:

1. Strategia ostrożnościowa – kontynuacja przygotowań do raportowania ESG, uznając je za czasochłonny i wymagający proces.
2. Strategia ryzykowna – wstrzymanie działań w nadziei na zmiany w przepisach i obniżenie wymagań.

Eksperci podkreślają jednak, że niezależnie od dalszych zmian, firmy powinny przeprowadzić ocenę istotności, czyli analizę wpływu ESG na ich działalność. To kluczowy element długofalowego zarządzania ryzykiem.

Międzynarodowa presja na Komisję Europejską

W kontekście globalnych wyzwań, takich jak wojna na Ukrainie, niestabilność energetyczna czy napięcia w relacjach handlowych UE-USA-Chiny, Komisja Europejska znajduje się pod silną presją. Amerykańskie firmy argumentują, że unijne regulacje ESG mogą zwiększyć ich koszty operacyjne i utrudnić funkcjonowanie na rynku europejskim. W obliczu ryzyka odpływu inwestycji oraz osłabienia konkurencyjności europejskich firm, KE może skłaniać się ku złagodzeniu wymogów.

Co dalej?

Dzisiejsza propozycja Komisji to dopiero początek długiego procesu legislacyjnego. Ostateczne decyzje zapadną po negocjacjach w Parlamencie Europejskim i Radzie UE. Po ich przyjęciu państwa członkowskie będą musiały dostosować krajowe regulacje, w tym znowelizować ustawę o rachunkowości, która już w styczniu tego roku została zaktualizowana.

Przedsiębiorstwa czeka okres niepewności prawnej. Kluczowe będzie bieżące monitorowanie procesu legislacyjnego i elastyczność w dostosowaniu strategii ESG do nowych realiów prawnych.