Wywiad gospodarczy. Kiedy warto go przeprowadzić?
W erze dynamicznego rozwoju mediów elektronicznych i technologii telekomunikacyjnych, ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej wzrasta wskutek powszechnej dezinformacji. Przedsiębiorcy stają przed coraz większym wyzwaniem w rozróżnieniu prawdy od fałszu, przeglądając sprzeczne prognozy rynkowe, niepewne deklaracje polityczne, prognozy dotyczące giełdy oraz różne opinie na temat potencjalnych kontrahentów. Nawet w przypadku wyboru partnera biznesowego, prawo nakłada na przedsiębiorcę obowiązek dokładnego sprawdzenia go i rzetelnej weryfikacji przed nawiązaniem współpracy.
Do tego właśnie celu służy wywiad gospodarczy, który pozwala również na zbadanie otoczenia biznesowego oraz obowiązujących uwarunkowań prawnych przed podejmowaniem planowanych inwestycji czy ekspansji na nowe rynki. Wykonany profesjonalnie, wywiad gospodarczy pomaga oszacować ryzyko planowanych działań gospodarczych i chroni firmę przed niepowodzeniem, utratą zainwestowanych środków i innymi konsekwencjami ekonomiczno-prawnymi. Ponadto, wywiad gospodarczy stanowi narzędzie pozwalające na zdobycie przewagi konkurencyjnej oraz odzyskanie należności.
Usługi wywiadu gospodarczego, zgodnie z definicją, polegają na profesjonalnym pozyskiwaniu i analizie informacji dotyczących określonych segmentów rynku, działających na nich podmiotów, ich osiągnięć technicznych, planowanych działaniach oraz pozycji ekonomicznej. Wywiad gospodarczy obejmuje szereg działań, takich jak poszukiwanie, przetwarzanie i rozpowszechnianie (w celu ich wykorzystania) informacji przydatnych dla podmiotów gospodarczych. Dzięki temu właściciele firm mogą zabezpieczyć swoje inwestycje, pozycję na rynku, rentowność i konkurencyjność, korzystając z informacji dostarczanych przez wywiad gospodarczy w analizie konkurencji i rynku.
Ochronie interesów przedsiębiorstwa służy także skuteczna windykacja należnych wierzytelności, możliwa do przeprowadzenia dzięki wywiadowi gospodarczemu, który pozwala na poszukiwanie majątku dłużnika. Wywiad gospodarczy wspiera więc przedsiębiorców i inwestorów w minimalizacji ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej, zapewniając prewencję przed podejmowaniem niekorzystnych decyzji biznesowych i umożliwiając osiągnięcie przewagi na rynku.
Odpowiadając na pytanie, kiedy warto przeprowadzić wywiad gospodarczy – odpowiedź brzmi: zawsze. Nawet proste działania, takie jak sprawdzenie strony internetowej potencjalnego kontrahenta lub przeszukanie rejestru CEIDG lub KRS, stanowią prewencyjne działania wywiadu gospodarczego, które mogą znacznie pomóc w podejmowaniu decyzji. W kolejnych artykułach przybliżymy, w jakich sytuacjach wywiad gospodarczy jest wyjątkowo zalecany.
Weryfikacja potencjalnego kontrahenta
Podczas składania wniosku o kredyt w banku lub poszukiwania hotelu na weekendowy wyjazd, ludzie starannie czytają warunki umowy oraz sprawdzają opinie i warunki dotyczące miejsca, do którego się udają. Nikt nie chce być nieprzyjemnie zaskoczony różnicą pomiędzy oczekiwaniami a rzeczywistością, ani zobowiązać się do czegoś, o czym wcześniej nie miał pojęcia. Jednak podczas nawiązywania współpracy z kontrahentem często pomijamy weryfikację jego rzetelności i wiarygodności lub dokonujemy jej powierzchownie. Niedokładne sprawdzenie, czy wchodzimy w bezpieczny interes, może prowadzić do ogromnych konsekwencji – zarówno ekonomicznych, prawnych, jak i podatkowych. Dlatego warto skorzystać z usług wywiadu gospodarczego.
Kiedy warto przeprowadzić wywiad gospodarczy? Przy nawiązywaniu współpracy z nowym kontrahentem lub dopiero rozważaniu takiej możliwości, warto znać tę osobę lub firmę dokładnie. Dlatego zaleca się przeprowadzenie wywiadu gospodarczego i zweryfikowanie partnera biznesowego jeszcze przed formalnym zawiązaniem umowy współpracy, a także przed dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Taka weryfikacja zmniejsza ryzyko utraty zainwestowanych środków i towarów, a także chroni przed odpowiedzialnością za zobowiązania nierzetelnego partnera biznesowego. Jednocześnie umożliwia wykazanie przed organami kontroli skarbowej należytej staranności w doborze kontrahenta i przy przeprowadzaniu transakcji handlowych, co może uchronić przed zarzutami uczestnictwa w oszustwach podatkowych i utratą prawa do odliczenia i zwrotu VAT.
W celu przeprowadzenia wywiadu gospodarczego (dalej nazywanego WG), możliwe jest sprawdzenie oficjalnych, urzędowych, krajowych i międzynarodowych rejestrów podatkowych oraz rejestrów podmiotów prowadzących działalność gospodarczą (takich jak KRS, CEIDG, REGON, wykaz podatników VAT, w tym również wykaz podatników VAT UE, rejestry dłużników, biura informacji gospodarczej, zagraniczne odpowiedniki wspomnianych rejestrów, a także europejski rejestr podatników VAT UE i rejestr EORI). W ramach WG przeprowadza się również wywiad środowiskowy, który polega na weryfikacji danego podmiotu poprzez:
- ustalenie jego sytuacji finansowej, prawnej (np. czy nie jest obecnie w trakcie postępowań restrukturyzacyjnych, upadłościowych lub uczestnictwa w sporach sądowych), powiązań osobowych,
- badanie dokumentacji celem wykrycia ewentualnych nieprawidłowości (coroczne sprawozdania finansowe firm stanowią doskonałe źródło wiedzy na temat kondycji przedsiębiorstwa),
- analizę dostępnych informacji i opinii w Internecie,
- kierowanie zapytań do byłych kontrahentów, pracowników, ambasad i izb handlowych.
Doświadczony weryfikator, czy prywatny detektyw, wspólnie z klientem ustala indywidualny zakres niezbędnego wywiadu gospodarczego, doradza również, jakich informacji należy szukać, aby jak najbardziej zminimalizować ryzyko towarzyszące nawiązaniu współpracy z nowym kontrahentem. Wywiad gospodarczy obejmuje zarówno aktualnych, jak i potencjalnych kontrahentów, a także pracowników klienta.
Planowana ekspansja na nowy rynek
Powyżej omówiliśmy znaczenie weryfikacji potencjalnego kontrahenta. Jest to ważne również w kontekście planowanego wejścia przedsiębiorstwa na nowy rynek, ponieważ warto sprawdzić rzetelność przyszłych partnerów biznesowych, ich sytuację finansową, prawną, reputację oraz pozycję w danej branży. Przy wprowadzaniu na nowy rynek produktów lub usług ważne jest także poznanie uwarunkowań społecznych i regulacyjnych, obowiązujących trendów oraz preferencji zakupowych przyszłych klientów. Istotnym elementem jest badanie konkurencji i hierarchii panującej na rynku, aby poznać dominującą markę lub grupę kapitałową oraz politykę cenową i marketingową konkurentów.
Wywiad gospodarczy pozwala także pozyskać informacje na temat dostępności i poziomu kwalifikacji siły roboczej w regionie, gdzie planowana jest inwestycja, a także zbiera dane na temat dostępnych kanałów dystrybucji, które firma mogłaby wykorzystać przy wprowadzaniu swojego produktu na rynek.
Wszystkie te informacje dostarcza przedsiębiorcom wywiad gospodarczy, świadczony przez profesjonalne wywiadownie i biura detektywistyczne. WG pozwala pozyskać dane dotyczące czynników mikroekonomicznych, dostępnych udogodnień i istniejących zagrożeń oraz przeszkód formalno-prawnych i środowiskowych.
Planowanie nowej inwestycji
Przeprowadzenie profesjonalnego wywiadu gospodarczego pozwala zidentyfikować zagrożenia związane z podjęciem nowej inwestycji. Weryfikacja obejmuje gromadzenie i analizę danych dotyczących otoczenia biznesowego w miejscu realizacji planowanego przedsięwzięcia. Wywiad dostarcza inwestorowi informacji na temat czynników mikroekonomicznych obowiązujących w regionie, istniejących szans i potencjalnych zagrożeń dla powodzenia przedsięwzięcia.
Przed przystąpieniem do realizacji inwestycji niezbędna jest wiedza o partnerach biznesowych, z którymi inwestor zamierza współpracować – ich sytuacji majątkowo-prawnej, pozycji na rynku i reputacji. Warto także zbadać podwykonawców zatrudnianych do uruchomienia inwestycji, ponieważ ich wybór może wpływać nie tylko na szybkość realizacji przedsięwzięcia, ale także na postrzeganie samego inwestora przez lokalne środowisko biznesowe.
Wywiad gospodarczy pozwala także na poznanie dostępnych zasobów pracowniczych w okolicy planowanej inwestycji, dostępnych kanałów zaopatrzeniowych oraz obecnych udogodnień i zagrożeń środowiskowych i prawnych w danym regionie.
Rzetelne przeprowadzenie wywiadu gospodarczego umożliwia analizę opłacalności inwestycji, dzięki czemu można ocenić, czy przedsięwzięcie ma szanse na sukces, czy też stanowi ryzyko finansowe oraz reputacyjne. Wywiad gospodarczy stanowi nie tylko wsparcie dla inwestorów, ale także dla instytucji finansujących inwestycję, pozwalając uniknąć potencjalnych strat związanych z błędnymi decyzjami inwestycyjnymi.

MD/źródło: Verificators