Rosyjska agresja na Ukrainę i wykorzystywanie surowców energetycznych do walki przeciwko krajom zachodu to nie jedyne powody wysokich cen energii. Istotnym czynnikiem jest także polityka klimatyczna Unii Europejskiej i część związanych z nią regulacji.

Podstawowym narzędziem unijnej polityki mającym przeciwdziałać zmianom klimatycznym, a zarazem służyć ograniczaniu emisji gazów cieplnych jest system handlu emisjami EU ETS. Został on ustanowiony już w 2005 roku.

Około jedna piąta wzrostu cen energii może być przypisana wzrostowi cen CO2

– powiedział w 2021 roku Frans Timmermans, wiceprzewodniczący KE odpowiadający za politykę klimatyczną.

Tymczasem pod koniec ubiegłego roku nawet 59 proc. średniej ceny energii stanowiła cena uprawnień do emisji CO2 wynikająca z polityki klimatycznej UE;

Jak działa system EU ETS?

W ramach funkcjonującego systemu ustalany jest limit całkowitej ilości określonych gazów cieplarnianych, które mogą być emitowane przez podmioty objęte systemem. Od 2005 roku ten pułap jest sukcesywnie zmniejszany, po to by całkowita emisja była coraz niższa.

W ramach limitu regulowane podmioty kupują lub otrzymują uprawnienia do emisji. W razie potrzeby mogą także nimi między sobą handlować. Przez limit całkowitej liczby dostępnych uprawnień mają one bardzo dużą wartość.

Podatność na spekulacje

To, co w zasadzie zaczęło się jako rozsądny system mający na celu zmniejszenie zależności od paliw kopalnych, skończyło się drastycznym wzrostem cen energii dla krajów, które znajdowały się na początku ścieżki transformacji energetycznej.

– ocenia Polski Komitet Energii Elektrycznej.

Uprawnienia do emisji (EUA), którymi handluje się w systemie EU ETS, są bardzo podatne na spekulacje – ich cena na aukcji uprawnień wzrosła z 10 euro za tonę metryczną węgla w 2018 roku do ponad 90 euro w lutym 2022 roku.

Z tego powodu Polska już w 2021 roku, gdy ceny energii zaczęły drastycznie rosnąć zaapelowała o zawieszenie systemu ETS na czas kryzysu. W sierpniu bieżącego roku apel ten został ponowiony.

MD