W poniedziałek o godzinie 12:00 w Mikołajkach rozpoczęła się dziewiąta edycja Europejskiego Kongresu Samorządów. Hasło przewodnie tegorocznej edycji to „Przyszłość idei decentralizacji w zmieniającym się świecie”. Organizatorzy zaprosili ponad 2500 uczestników. Wśród nich są m.in. samorządowcy, politycy, dziennikarze czy naukowcy.

Europejski Kongres Samorządowy to największa i najważniejsza konferencję samorządową tego typu w Europie Środkowo-Wschodniej. Imprezę zorganizowała Fundacja Instytut Studiów Wschodnich we współpracy z Województwem Warmińsko-Mazurskim oraz miastem i gminą Mikołajki.

Na wydarzenie przyjechali z Polski i całej Europy liczni przedstawiciele samorządów, elit regionalnych, biznesu, członków administracji państwowej, oraz organizacji pozarządowych i mediów.  W sumie do Mikołajek przyjechało w tym roku ponad 2100 uczestników z Polski i 35 krajów całej Europy, w tym niemal 400 polskich samorządowców.

W Kongresie wzięło udział wzięli: m.in. Krzysztof Gawkowski – Wicepremier i Minister Cyfryzacji, Krzysztof Bosak – Wicemarszałek Sejmu RP, Krzysztof Hetman – Minister Rozwoju i Technologii, Rajmund Andrzejczak – były Szef Sztabu Generalnego WP, Marcin Kuchciński – Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Marek Woźniak – Marszałek Województwa Wielkopolskiego.

Przyszłość idei decentralizacji w zmieniającym się świecie

Jednym z pierwszych a razem ważniejszych wydarzeń IX Europejskiego Kongresu Samorządów był panel pod tytułem „Przyszłość idei decentralizacji w zmieniającym się świecie”.  W roli moderatora wystąpił Bogusław Chrabota redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”. W roli prelegentów wystąpili: wicemarszałek Sejmu RP Krzysztof Bosak, Sekretarz Generalny Szwedzkiego Międzynarodowego Centrum Demokracji Lokalnej Hans Johan Lilja, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej Jacek Protas, Minister Administracji Samorządu Terytorialnego w Kosowie Elbert Krasniqi i marszałek województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak.

Zdaniem moderatora Bogusława Chraboty Polska ma duże doświadczenie w decentralizacji, gdyż wielu polityków zaczyna od szczebla samorządowego. Marszałek Krzysztof Bosak skrytykował działania poprzedniego rządu za zawężanie kompetencji samorządów. Jego zdaniem bez reformy ustrojowej doszło do procesu centralizacji politycznej, tymczasem zasada pomocniczości jest nawet wpisana w traktatach unijnych. Zdaniem Bosaka samorządy powinny przejąć wiele kompetencji ze szczeblu państwowego. Marszałek nie jest jednak zwolennikiem przeniesienia istniejących instytucji publicznych poza stolicę.

Według Hans Johan Lilja szczególnie istotne jest, żeby lokalne samorządy kreowały systemy poprawiające życie obywateli, dlatego też rząd Szwecji przenosi wiele instytucji poza Sztokholm. Minister Elbert Krasniqi podkreślił, że lokalne władze w Kosowie mają przede wszystkim kompetencje w edukacji i ochronie zdrowia. Ich głównym źródłem finansowania samorządów są środki z rządu centralnego, mogą mogą jednak nakładać własne podatki na różne inwestycje.

Zdaniem Jacka Protasa ministerstwo odpowiedzialne za gospodarkę morską i żeglugę mogłoby znaleźć się w mieście portowym takim jak Gdańsk lub Szczecin. Z kolei według marszałka Marka Woźniaka w Polsce jest o wiele więcej ważniejszych problemów niż lokalizacja ministerstw.

Dlaczego ważne jest wspieranie lokalnych producentów?

Pierwszego dnia IX Europejskiego Kongresu Samorządów odbyła się także część pierwsza panelu „Dlaczego ważne jest wspieranie lokalnych producentów?” moderowana przez redaktora naczelnego Adama Wyszyńskiego. Udział w dyskusji wzięli także Ioseb Berikashvili – dziekan Uniwersytetu Kaukaskiego, senator RP Jerzy Chróścikowski, Anna Tkachyk – Dyrektor Operacyjny Made in Ukraine, oraz Zbigniew Ziejewski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych.

Ostatnim wydarzeniem pierwszego dnia IX Europejskiego Kongresu Samorządów w Mikołajkach była Gala, którą poprowadzili redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”, Bogusław Chrabota i Malwina Żuchniewicz. Podczas wieczoru wręczono sześć nagród Samorządowca Dwudziestopięciolecia w Kategoriach: Sołtys, Wójt, Burmistrz, Starosta, Prezydent, Marszałek, a także trzy wyróżnienia za całokształt zasług i osiągnięć na rzecz Samorządu Terytorialnego. Nagrody wyróżnionym wręczali kolejno: Krzysztof Bosak – Wicemarszałek Sejmu, Jacek Protas – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Krzysztof Gawkowski – Wicepremier i Minister Cyfryzacji.