Czy wydatki na zbrojenia przyspieszą wzrost gospodarczy w Polsce?

Łączna kwota zrealizowanych i planowanych wydatków w horyzoncie od 2022 do 2035 r. wyniesie 713,4 mld zł (czyli ok. 20% PKB z 2024 r.) – czytamy w najnowszej MAKROmapie przygotowanej przez analityków Credit Agricole.

Oznacza wzrost o 208,1 mld zł w porównaniu z poprzednimi szacunkami które przewidywały wydatki na poziomie 505,4 mld w tych latach, co stanowiłoby ok. 14 proc. PKB z 2024. Jest to efektem zarówno pojawienia się wielu nowych programów i umów, nieuwzględnionych poprzednio, jak również wzrostu kosztów w istniejących programach, czytamy.

Największe różnice można zauważyć w latach 2027-2035, na które przewidziano realizację wielu nowych programów. Dodatkowo kilka dużych programów opóźniło się, co również przesunęło wydatki na późniejsze lata. Zwiększył się również prognozowany udział polskiego przemysłu w realizacji zamówień, sięgając 39 proc. (wobec 26 proc. w naszej poprzedniej analizie), co oznacza silniejszy pozytywny wpływ wydatków zbrojeniowych na PKB w Polsce.

– podają analitycy.

Wzrost udziału wydatków realizowanych w polskim przemyśle w latach przyszłych wiąże się oczekiwaniem realizacji programów m.in. Nowych Bojowych Wozów Piechoty Borsuk i Kołowych Transporterów Opancerzonych wyposażonych w zdalnie sterowany system wieżowy ZSSW-30. Utrzymanie tej tendencji zależy jednak od zwiększania wydatków na badania i rozwój, których poniesienie warunkuje w dłuższej perspektywie możliwość dostarczania rozwiązań przez przemysł krajowy. Dla lat 2024-2035 zamówienia skierowane do polskiego przemysłu szacowane są na 263,4 mld zł – ok. 7 proc. PKB z 2024 r. 

Szacujemy, że w nadchodzących latach wydatki zbrojeniowe będą wyraźnie przekraczać ustawowe minimum 0,6 proc. PKB na wydatki majątkowe wynikające z Ustawy o Obronie Ojczyzny (20 proc. z limitu 3 proc. PKB na Obronę Narodową), sięgając w szczytowym momencie (2026- 2027) 1,6 proc. PKB. Jednocześnie prognozujemy, że w latach 2024- 2029 wydatki na uzbrojenie realizowane w Polsce powinny utrzymywać się na poziomie około 0,5 proc.-0,6 proc. PKB w każdym roku. Uważamy, że ich ograniczenie jest mało prawdopodobne, zarówno ze względu na napiętą sytuację geopolityczną, jak i konsensus polityczny dotyczący konieczności ich realizacji. Oczekujemy, że wydatki zbrojeniowe będą rosły do 2027 r., natomiast od 2028 r., kiedy rozpocznie się czas spłaty zadłużenia Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, mogą zacząć kształtować się w trendzie spadkowym. Kolejnym czynnikiem ograniczającym wydatki na zakup uzbrojenia będą kumulujące się wydatki związane z utrzymaniem już zakupionego sprzętu wojskowego (patrz niżej) i rosnącymi wydatkami osobowymi w związku z założonym wzrostem liczebności sił zbrojnych. Ze względu na rosnące zaawansowanie technologiczne pozyskiwanego sprzętu będą one wyraźnie wyższe niż w przypadku uzbrojenia dotychczas posiadanego przez polskie siły zbrojne. 

– podają autorzy analizy.

Zbroimy się na kredyt

Rosnące wydatki na modernizację techniczną polskich sił zbrojnych będą w znacznej mierze finansowane długiem. Strategia zarządzania długiem sektora finansów publicznych sygnalizuje znaczne przyśpieszenie wzrostu zadłużenia Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ) w perspektywie najbliższych 4 lat. W latach 2024-2027 planowany jest wzrost zadłużenia funduszu o 267,6 mld zł, natomiast oszacowane na te lata wydatki wynoszą 247,4 mld zł.

Oznacza to, że planowane jest praktycznie pełne sfinansowanie modernizacji polskich sił zbrojnych emisją długu w ramach FWSZ, którego łączny poziom w 2027 r. zgodnie z planem ma wynieść 314,6 mld zł. Nadwyżka planowanego zadłużenia FWSZ względem prognozowanych wydatków, wynosząca ponad 20 mld zł, może wynikać z nieuwzględnienia małych kontraktów i z przyrostu odsetek, które będą spłacane w latach późniejszych. Jeżeli plan zostanie zrealizowany, będzie miał istotny wkład w zwiększenie potrzeb pożyczkowych sektora finansów publicznych i wynikający z niego wzrost podaży długu, co będzie oddziaływać w kierunku wzrostu rentowności obligacji emitowanych przez jednostki sektora publicznego. Warto jednak zauważyć, że wymienione wartości są kwotami brutto, podlegającymi opodatkowaniu VAT, co częściowo złagodzi wpływ tych wydatków na saldo budżetu państwa. 

-czytamy w analizie.

Jak zaznaczają autorzy, uwzględnione zostały tylko same koszty zakupów poszczególnych programów. Tymczasem można przyjąć, że koszt zakupu to około 33 proc. całego kosztu cyklu życia danego wyposażenia (Life Cycle Cost) w Siłach Zbrojnych. Oprócz samego zakupu na ten koszt składają się również wydatki na wdrożenie, utrzymanie, modernizację i wycofanie. Zakładając taki stosunek kosztu zakupy do kosztu cyklu życia, jego średnie równomierne rozłożenie oraz przeciętny cykl życia sprzętu długości 30 lat, oraz uwzględniając prognozowany wzrost PKB, można oszacować skalę wydatków z tego tytułu.

Średni roczny koszt utrzymania zakupionego w programie modernizacji technicznej polskich sił zbrojnych sprzętu powinien narastać do kwoty 49,8 mld zł, od 2028 r. utrzymując się na poziomie 0,5 proc.-0,7 proc. polskiego PKB., czytamy.

Warto zaznaczyć, że w tych wydatkach udział polskich wykonawców będzie najprawdopodobniej istotny, co również może oddziaływać w kierunku wzrostu aktywności gospodarczej. Z uwagi na brak możliwości precyzyjnego ustalenia profilu rozdysponowania tych środków w poszczególnych latach, nie uwzględniono ich w analizie wpływu na tempo wzrostu gospodarczego.

Kolejną istotną kwestią jest nieznany podział tych wydatków między Polskę a inne kraje, zależny w dużej mierze od negocjowanych offsetów w umowach dotyczących transferu potrzebnych technologii do Polski oraz wzrostu możliwości produkcyjno-serwisowych polskiego przemysłu zbrojeniowego.

W dalszym ciągu duża część tych wydatków będzie realizowana przez zagranicznych dostawców, jednak zakładamy, że będzie istniał stały nacisk na zwiększanie udziału polskiego sektora zbrojeniowego w tych wydatkach. 

– podają eksperci.

MD/źródło: Makromapa Credit Agricole