Czy polska gospodarka straci siłę napędową? Sektor leśno-drzewny w kryzysie

Sektor leśno-drzewny od lat jest jednym z filarów polskiej gospodarki, generując nawet 8,5% PKB i zapewniając tysiące miejsc pracy. Jednak obecny kryzys w branży, wywołany rosnącymi kosztami, ograniczeniami w pozyskaniu drewna i spadkiem popytu, stawia pod znakiem zapytania przyszłość tego strategicznego sektora. Czy Polska zdoła ochronić swoją siłę napędową?

Sektor leśno-drzewny: filar polskiej gospodarki

Według raportu „Co z tymi lasami” przygotowanego przez B+R Studio, sektor leśno-drzewny odpowiada za 6,8% do 8,5% aktywności gospodarczej w Polsce. To oznacza, że generuje od 1/15 do 1/12 polskiego PKB, uwzględniając konsumpcję i handel. W rekordowym 2022 roku wartość produkcji tego sektora osiągnęła 261 mld zł, jednak w 2023 roku spadła do 230 mld zł. Przyczyną były m.in. wojna w Ukrainie, rosnące ceny drewna, koszty pracy i materiałów oraz administracyjne ograniczenia w pozyskaniu surowca.

Branża ta to nie tylko drewno, papier czy meble – to także inwestycje w regiony, w których działają zakłady produkcyjne, oraz znaczące wpływy do budżetu państwa. Niestety, dane z Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Producentów Mebli wskazują, że w 2023 roku aż tysiąc firm meblarskich zakończyło działalność, co pokazuje skalę kryzysu w przemyśle drzewnym.

Dywersyfikacja sektora

Sektor leśno-drzewny generuje ogromną wartość dodaną dla polskiej gospodarki. W 2022 roku wyniosła ona 74,3 mld zł, z czego największy udział miała branża drzewna (33%, czyli 24,7 mld zł). Meblarstwo odpowiadało za 28% (20,5 mld zł), papiernictwo za 25% (18,3 mld zł), a leśnictwo za 14% (10,8 mld zł). Te liczby pokazują, jak różnorodny i wszechstronny jest ten sektor, który łączy w sobie zarówno tradycyjne gałęzie, jak i nowoczesne technologie.

Każda z tych branż wnosi unikalny wkład w rozwój gospodarki, wspierając zarówno eksport, jak i lokalne rynki pracy. Jednak bez stabilnych dostaw drewna z Lasów Państwowych, które są głównym źródłem surowca, dalszy rozwój sektora staje pod znakiem zapytania.

Zrównoważona gospodarka leśna

Polska od lat rozwija zrównoważony model gospodarki leśnej, który pozwala na harmonijne łączenie potrzeb przemysłu z ochroną środowiska. W ciągu ostatnich 12 lat zasoby drewna na pniu wzrosły o 342 mln m³, osiągając poziom 2,67 mld m³. Powierzchnia lasów zwiększyła się z 21% w 1945 roku do ponad 30% obecnie, co jest dowodem na skuteczność tego podejścia.

Drewno, jako surowiec niskoemisyjny, biodegradowalny i odnawialny, idealnie wpisuje się w cele gospodarki cyrkularnej.

Polska gospodarka leśna działa w zrównoważonym modelu, opartym na planowym pozyskaniu drewna, niższym niż przyrost, a także systematycznym zwiększaniu powierzchni lasów

– podkreśla raport „Co z tymi lasami”. Taki model wspiera nie tylko przemysł drzewny, ale także tworzenie miejsc pracy i rozwój regionów.

Wyzwania dla przemysłu drzewnego

Kryzys w sektorze leśno-drzewnym nie jest jedynie problemem wewnętrznym branży – to zagrożenie dla całej polskiej gospodarki. Rosnące ceny drewna, ograniczenia w jego pozyskaniu oraz spadek popytu na rynkach krajowych i eksportowych sprawiają, że polskie firmy tracą konkurencyjność. Potencjalne decyzje o dalszym ograniczaniu pozyskania drewna z Lasów Państwowych mogą jeszcze bardziej pogorszyć sytuację.

W warunkach zrównoważonej gospodarki leśnej możliwy jest jednocześnie rozwój przemysłu, ochrona środowiska i wzrost zasobów drewna

– czytamy w raporcie. Aby to osiągnąć, potrzebne są jednak konkretne działania: przewidywalność decyzji administracyjnych, stabilne dostawy surowca, wsparcie eksportu, promocja budownictwa drewnianego oraz inwestycje w innowacje w przemyśle drzewnym.

Jak działa zrównoważona gospodarka leśna?

Zrównoważona gospodarka leśna to model zarządzania lasami, który łączy potrzeby przemysłu z ochroną przyrody. W Polsce opiera się na planowym pozyskaniu drewna, które jest mniejsze niż naturalny przyrost lasów, oraz na systematycznym zalesianiu. Dzięki temu zasoby drewna stale rosną, a lasy zajmują coraz większą powierzchnię kraju. Taki system pozwala na produkcję drewna jako surowca odnawialnego, jednocześnie chroniąc bioróżnorodność i wspierając cele klimatyczne. Kluczowe jest tu zachowanie równowagi między eksploatacją a regeneracją lasów, co Polska realizuje od dekad.

Perspektywy i konieczne kroki

Aby sektor leśno-drzewny mógł nadal napędzać polską gospodarkę, konieczne jest podjęcie pilnych działań. Stabilne dostawy drewna z Lasów Państwowych to podstawa, ale równie ważne są inwestycje w innowacje, takie jak nowe technologie w przetwórstwie drewna czy rozwój budownictwa drewnianego. Promocja ekologicznych materiałów może zwiększyć popyt na produkty z tego sektora, zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym.

Koalicja na Rzecz Polskiego Drewna, która zrzesza przedstawicieli przemysłu meblarskiego, tartacznego, płytowego i papierniczego, apeluje o wsparcie dla branży.

Sektor leśno-drzewny generuje miliardy złotych wartości dodanej i podatków, ale by mógł nadal wspierać polską gospodarkę, potrzebuje przewidywalności decyzji administracyjnych

– wskazują autorzy raportu. Ich celem jest nie tylko ochrona przemysłu drzewnego, ale także promocja zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych.

Czas na działanie

Sektor leśno-drzewny to nie tylko liczby i statystyki – to ludzie, miejsca pracy i przyszłość polskiej gospodarki. Kryzys w branży to sygnał, że potrzebne są natychmiastowe działania, by chronić ten strategiczny sektor.

Zachęcamy do zapoznania się z pełnym raportem „Co z tymi lasami” na stronie Koalicji na Rzecz Polskiego Drewna.

Źródło: Raport „Co z tymi lasami”, Koalicja na Rzecz Polskiego Drewna,